Nu

Onderzoekers van de Verenigde Naties vrezen dat de Syrische burgeroorlog en de gevechten in Irak zullen uitbreiden naar andere landen. ''Een regionale oorlog in het Midden-Oosten komt steeds dichterbij", waarschuwt Paulo Sergio Pinheiro, het hoofd van de onafhankelijke Syrische onderzoekscommissie. Het grootste gevaar zijn momenteel extremistische terroristische groeperingen zoals de Islamitische Staat van Irak en al-Sham (ISIS). Die gebruikt in zowel Irak als Syrië ''het meest brute geweld'' tegen leden van andere religieuze groepen, staat in het onderzoeksrapport. Tot zover een persbericht dat onlangs verscheen op NU.nl

ISIS of ISIL?

De afkorting ISIS wordt in Westerse media gebruikt voor de Islamitische Staat in Irak en Syrië. Dit is een kort door de bocht, want het woord Syrië wordt in de Arabische benaming van deze groepering niet gebruikt: al-Dawla al-Islamiya fil-Iraq wa al-Sham (DA’ASH).

Al-Sham is de klassieke Arabische term voor Damascus (hoofdstad van Syrië) en haar achterland. In de loop der tijd werd dit gebied verruimd tot ruwweg de regio tussen de Middellandse Zee en de rivier de Eufraat. Vandaar dat ook wel de afkorting ISIL wordt gebruikt: Islamitische Staat in Irak en de Levant. Het woord ‘levant’ komt van het Latijnse ‘levare’ (vgl. het Franse ‘lever’): rijzen. Het wijst op de richting c.q. het land waar de zon opkomt, het Oosten dus. Uitgebreid met het gebied van Mesopotamië, Zuidoost-Anatolië en Noordoost-Egypte vormt de Levant het gebied van de Vruchtbare Sikkel of, zoals wijlen archeoloog James Henry Breasted het noemde, de Vruchtbare Halvemaan. Met de tegenwoordige namen gaat het dan om een grote regio, dat (delen van) het huidige Egypte, Israël en Palestijns gebied, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije omvat. 

Saillant detail is overigens dat ISIS ook de naam is van de (Egyptische) godin Isis, o.a. symbool van de vruchtbaarheid en de magie.

Kalifaat

Ongetwijfeld hebben de jihadistische strijders een groot gebied op het oog. Het woord ‘jihad’ duidt op het streven naar een bepaald doel. Wat dat uiteindelijke doel is, mag duidelijk zijn: de realisering van een kalifaat, zoals inmiddels op zondag 29 juni j.l. door ISIS is gebeurd. Dat is een staat die geregeerd wordt door een kalief (= opvolger, plaatsvervanger, rentmeester). Dit is de vertegenwoordiger van de profeet Mohammed. Vrijwel altijd beweert de heersende dynastie van een kalifaat af te stammen van Mohammed, in het bijzonder van zijn dochter Fatima Zahra.

Belangrijkste taak van de kalief is om het rijk te besturen en het geloof te vertegenwoordigen en te beschermen. 'Kalief' is ook een begrip uit de Koran, dat ongeveer gelijk is aan het christelijke begrip 'rentmeesterschap'. Het betekent verzorger en onderhouder van de aarde. Volgens de Koran werd Adam door God op aarde als kalief aangesteld.

Sharia

Uiteraard moet in zo’n staat de Islamitische wetgeving (sharia) worden onderhouden. De Sharia is in de eerste plaats een religieuze plichtenleer die het menselijk handelen in wereldse en religieuze zaken bepaalt, zowel in de relatie van mensen onderling als van mens tot God. Hoewel het eindoordeel over het menselijk handelen door de Koran bij God gelegd wordt, omvat de sharia ook sancties om het juiste handelen af te dwingen wanneer daar een maatschappelijk belang mee is gediend. Een belangrijk probleem bij de bespreking van het begrip ‘sharia’ is dat de islamitische wereld geen eenstemmig leergezag kent, waardoor er vele, soms sterk uiteenlopende versies van het begrip ‘sharia’ bestaan. Er kan wat dat betreft dus niet gesproken worden van 'de' sharia, net zomin als er sprake is van één rechtssysteem in de rest van de wereld.

Financiën

Over de financiering van de ISIS bestaat veel onduidelijkheid. Saoedi-Arabië wordt ermee in verband gebracht en zelfs de Amerikaanse inlichtingendienst CIA wordt hier en daar genoemd.

Op 16 juni berichtte de Volkskrant naar aanleiding van een artikel in The Guardian: “Iraakse soldaten hebben 160 usb-sticks afhandig gemaakt van een koerier die in dienst was van ISIS. Daarop staan de namen van alle buitenlandse strijders van de islamitische terreurgroep. Ook bieden de sticks inzage in de financiële bronnen waar ISIS uit put.

De documenten bevatten alle namen van buitenlandse strijders. Ook de namen van leiders, hun codewoorden en de initialen van informanten binnen ministeries staan op de sticks. Misschien nog wel belangrijker: de documenten brengen de financiële huishouding van ISIS in kaart.

Analisten, onder meer werkzaam voor de CIA, zijn nog altijd bezig met het decoderen en analyseren van de aangetroffen documenten. Details zijn daarom nog niet beschikbaar, maar uit de documenten is alvast duidelijk geworden dat 'ISIS in minder dan drie jaar is uitgegroeid van een ongeregelde groep extremisten tot misschien wel de kapitaalkrachtigste en bekwaamste terreurgroep van de wereld', schrijft The Guardian.

Afgelopen jaar kwamen vertegenwoordigers van buitenlandse veiligheidsdiensten erachter dat ISIS grote olievelden in Oost-Syrië had veroverd. Dat gebeurde eind 2012. Sommige van die velden zijn later terug verkocht aan het Syrische regime. Ook verdient ISIS geld met het smokkelen van grondstoffen en kostbare archeologische opgravingen. 

Schatrijk

Vóór de verovering van Mosul beschikte ISIS in totaal over 647 miljoen euro. Nadat de rebellen de controle over de stad hadden overgenomen, konden ze daar nog 1,1 miljard euro bij optellen. Dat is mogelijk gemaakt door de beroving van banken en het afhandig maken van militair materieel van gevluchte Iraakse militairen” (Bron: volkskrant.nl).

Op 24 juni heeft de ISIS, volgens een bericht op nos.nl, de grootste olieraffinaderij van Irak ingenomen. De verovering van de raffinaderij is het laatste succes van de oprukkende ISIS-strijders, die de laatste dagen ook strategisch belangrijke grensposten veroverden, zoals die met Jordanië. De raffinaderij van Baiji levert ongeveer een derde van alle brandstoffen in Irak. Vanwege de gevechten is de productie teruggeschroefd. 

Irak

Het gebied dat het huidige Irak omvat, is vrijwel hetzelfde als het vroegere Mesopotamië, het land tussen de rivieren Eufraat en Tigris. De eerste complexe menselijke beschavingen op aarde ontstonden hier, die van de Sumeriërs. Dit volk ontwikkelde rond 4000 v. Chr. het eerste schrift, de eerste geschreven wetten, de eerste steden en, volgens sommige archeologen, het wiel. Irak wordt daarom wel 'de bakermat van de beschaving' genoemd.

Vanaf 3000 v. Chr. volgde een reeks van Semitische culturen die het land domineerden: de Akkadiërs, de Arameeërs en de Assyriërs. Zij stichtten er Babylon, een van de bekendste steden uit de oudheid. Onder Hammurabi (circa 1800 v. Chr.) groeide deze stad uit tot de belangrijkste metropool van Mesopotomië. Sindsdien hebben plaatselijke documenten het over 'Babylonië' als gesproken wordt over zuidelijk Mesopotamië. De geschiedenis van Mesopotamië wordt hierna getypeerd door buitenlandse volken die het gebied binnenvallen en politiek domineren, maar wel opgaan in de plaatselijke cultuur.

Nimrod

Wat betreft de huidige naam van het land, Irak, wordt wel beweerd dat deze in de loop der eeuwen van de naam van de stad Uruk zou zijn afgeleid. Dit komt overeen met het Bijbelse Erek of Erech, dat we kennen uit Genesis 10: “En Cusj verwekte Nimrod; die begon een geweldenaar op de aarde te worden. Hij was een geweldig jager voor het aangezicht van de HEERE; daarom wordt gezegd: Als Nimrod, een geweldig jager voor het aangezicht van de HEERE. Het begin van zijn koninkrijk bestond uit Babel, Erech, Akkad en Kalne in het land Sinear”(vs. 8-10).

De stad lag 300 km ten zuiden van waar nu Bagdad ligt, tussen Babylon en Ur in een vruchtbaar, aangeslibd land, waarschijnlijk aan een (later verzande) arm van de Eufraat. Wonderlijk eigenlijk, dat Erech behoorde tot het begin van het koninkrijk van Nimrod. Zijn naam betekent: opstandeling, rebel. Hij was een geweldenaar op aarde. Immers, ISIS wordt ook als een opstandige groepering gezien, een rebellenleger, dat het geweld zo’n beetje tot norm heeft verheven. Afschuwelijk zijn de beelden op internet, waarin te zien is, dat mensen (lees: vijanden) als beesten worden afgeslacht.

Assyrië

Wonderlijk ook, dat zij nu uit zijn op heerschappij in Syrië en de Levant, zoals boven vermeld. Dat gebied komt namelijk ook ongeveer overeen met het vroegere Assyrië.

Het Assyrische Rijk, of kortweg Assyrië, was een rijk dat bestond tussen 2000 v.Chr. en 609 v. Chr. De Assyriërs veroverden het rijk vanuit hun kerngebied rond de stad Assur (of Assoer) in Mesopotamië, hoewel Assur niet altijd de hoofdstad geweest is. Onder Shamshi-adad I was het Šubad-Enlil en vanaf Sennacherib werd Ninive de hoofdstad. Op het hoogtepunt van hun macht besloeg het rijk Mesopotamië, de Levant (waaronder Israël) en zelfs Egypte (de godin Isis lijkt dichterbij dan gedacht). Het was het laatste rijk vóór het begin van de ‘tijden der heidenen’, uitgebeeld in het zgn. statenbeeld van Daniël 2, met Nebukadnezar (Babel) als gouden hoofd. De Assyriërs stonden in hun oorlogvoering (ook) bekend als hard en wreed.

Babel

In 911 v. Chr. kwam geheel Mesopotamië in handen van Assyrië. Dit Nieuw-Assyrische Rijk heerste niet alleen over Assyrië en Babylonië, maar veroverde enorme delen van het Nabije Oosten: de Levant, Elam, Egypte en delen van Klein-Azië. Babylon kwam meerdere malen in opstand tegen de Assyrische overheersing en in 689 v. Chr. werd de stad volledig vernietigd. Deze daad schokte het volk zodanig, dat de Assyriërs niet veel later begonnen met de herbouw ervan. In 658 v. Chr. viel het Assyrische Rijk uiteen en ontstond het zogenaamde Nieuw-Babylonische Rijk van koning Nebukadnezar. Babylon werd weer de hoofdstad en voor de stad brak haar belangrijkste bloeiperiode aan. Met ruim 150.000 inwoners was het veruit de grootste stad ter wereld (alleen Memphis in Egypte kwam enigszins in de buurt). Dit Babylon was een groot centrum voor wetenschap. De faam van de stad reikte tot het oude Griekenland en Carthago in het westen en India in het oosten. De Mesopotamische cultuur verspreidde zich over het Nabij Oosten en het Aramees werd er de lingua franca, de internationale communicatietaal. Het Nieuw-Babylonische Rijk werd in de 6e eeuw v. Chr. door de Perzen veroverd. De Perzen adopteerden de Babylonische tradities en Babylon werd ook hun hoofdstad. Het Perzische Rijk strekte zich uit van Egypte tot aan de Indus. Alexander de Grote veroverde in de 3e eeuw v. Chr. op zijn beurt alle Perzische gebieden. Zijn wens om Babylon de hoofdstad te zien worden van zijn verenigde Griekse Rijk zou niet uitkomen; hij stierf raadselachtig op 33-jarige leeftijd en kort na zijn dood viel het rijk uiteen. 

De recente geschiedenis van Irak is bekend. Op 15 december 2011 verlieten de Amerikaanse troepen na meer dan 8 jaar Irak, waarmee de Irakoorlog officieel voorbij was.

En nu is de organisatie ISIS dus bezig grote delen van Irak in te nemen. De beweging heeft nu vrijwel het hele westen en midden van het land in bezit.

Een groot aantal door ISIS gevangen genomen militairen werd door aanhangers veelal op mensonterende wijze geëxecuteerd.

Oorlog

Langzamerhand is de cirkel rond en zijn we toch weer bij Babel terechtgekomen. Volgens de Bijbel moet Babel in de toekomst nog eenmaal tot bloei komen en de zetel worden van de ‘koningen der aarde’. De vrees voor een oorlog in het Midden-Oosten is dus geenszins ongegrond. Dat is namelijk meestal de manier waarop geopolitieke veranderingen plaatsvinden. Ooit moeten de stukken voor het eindspel worden klaargezet. Echter, we moeten oppassen voor speculaties. Enerzijds kan er, bijvoorbeeld door een korte, hevige oorlog veel veranderen, anderzijds is de kans groot dat er nog wel heel water door de Eufraat en de Tigris moet stromen alvorens het (Bijbelse) eindtijdscenario gaat plaatsvinden.

We wachten het af en houden het goed in de gaten! (kijk daarvoor ook regelmatig op de vernieuwde website van AMEN).