Waarom hoorde ik er zo van op? Omdat ik het woord misbaksel nooit met Paulus in verband gebracht had. Logisch ook wel, want het woord komt niet voor in vertalingen als de Statenvertaling, de NBG-vertaling van 1951 en de Herziene Statenvertaling (HSV). Na enig zoeken blijkt dat het woord ‘misbaksel’ gebruikt wordt in de NBV, de Nieuwe Bijbel Vertaling (die de plaats heeft ingenomen van de NBG-’51 vertaling). Daar vinden we het woord in 1 Korintiërs 15. Paulus schrijft over de verschijningen van de opgestane Heer aan Petrus, aan de Twaalven, aan meer dan vijfhonderd broeders tegelijk en aan Jakobus. In vers 8 lezen we dan in de NBV: "Pas op het laatst is hij ook aan mij verschenen, aan het misbaksel dat ik was." In de BGT (Bijbel in Gewone Taal), de nieuwste uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap, heeft men van Paulus maar gelijk ‘een waardeloos mens’ gemaakt! Tja, het kan verkeren.

Ontijdig geborene
In de HSV (e.a.) lezen we zoiets als: ‘En als laatste van allen is Hij ook aan mij verschenen, als aan de ontijdig geborene’.
Het Griekse woord 'ek-troma' dat hier gebruikt is, komt in het Nieuwe Testament maar één keer voor. Het is afgeleid van ek-titrooskoo (een miskraam hebben). In de Septuaginta (de Griekse vertaling van het Oude Testament) komt ek-troma een aantal keren voor als weergave van het Hebreeuwse 'nephel': Job 3:16, Psalm 58:9 en Prediker 6:3.
In kanttekeningen en commentaren worden de volgende vertaalsuggesties gegeven: te vroeg geborene, ontijdig geborene, misgeboorte, misdracht en abortus. De Latijnse Vulgata heeft: “novissime autem omnium tamquam abortivo visus est et mihi”.
De NBV heeft daar nu dan het woord 'misbaksel' aan toegevoegd. In het Nederlands woordenboek wordt misbaksel verklaard als: mislukt baksel; figuurlijk: iets wat slecht uitgevallen of mislukt is, mislukt persoon, naarling.

Gebruik van het woord 'misbaksel' in plaats van 'misgeboorte' of iets dergelijks roept op z'n minst vragen op. Het grondwoord heeft namelijk niets met bakken te maken, maar met geboren worden. De gedachte is dat een vrucht niet voldragen is. De weg naar een normale geboorte wordt onderbroken. Het betekent in ieder geval dat het kindje te vroeg geboren is. Zo wordt het dan ook in andere vertalingen -terecht- weergegeven als ‘ontijdig’, d.i. niet op de juiste tijd.
Zo'n geboorte kent nog een ander aspect en dat is dat het veelal onverwacht plaatsvindt. De spanning bij zo'n vroege geboorte zit 'm dan vooral in de vraag of het kindje wel levensvatbaar is. In onze moderne tijd met alle beschikbare middelen kan een kindje al heel vroeg geboren worden, hoewel ook nu nog een te vroeg geboren baby niet altijd in leven blijft. Zo’n te vroeg geboren baby is heel teer en kwetsbaar. Het moet met bijzondere zorg worden omringd. Het gaat dus niet alleen om het tijdsaspect, maar ook om de conditie.

Conditie
Omdat het kind niet voldragen is, is het klein en zwak. En zo ziet Paulus zijn ontmoeting met de opgestane en verhoogde Heer, die aan hem verscheen op de weg naar Damascus (Hand. 9:3-6).
De apostel verklaart de betekenis van 1 Korinthe 15:8 eigenlijk zelf in vers 9. Dit vers begint met 'Ik immers...' Hier volgt dus de reden, de verklaring: "Ik immers ben de minste van de apostelen, die niet waard ben een apostel genoemd te worden, omdat ik de gemeente van God vervolgd heb."
Dat was de conditie waarin Paulus verkeerde destijds. Hij was vroeger een “godslasteraar en een vervolger en een verdrukker" (1 Tim. 1:13). Hij was niet iemand die, zoals de andere apostelen, uitgekozen was door Jezus en Zijn onderwijs heeft gevolgd om zo bekwaam gemaakt te worden om apostel te zijn. Integendeel, hij was een vijand van de Heer: "Saul, Saul, waarom vervolgt u Mij?" (Hand. 9:4).
Maar God heeft Zich over hem ontfermd. Plotseling kwam de Heere hem tegemoet en werd hij (opnieuw) geboren als gelovige dienaar van de opgestane Christus. Onverwacht, althans voor Paulus zelf en voor anderen. Niet voor God!
In de Galatenbrief schrijft hij ook over zijn roeping en zegt dan: “Maar toen het God, Die mij vanaf de schoot van mijn moeder heeft afgezonderd en geroepen door Zijn genade, behaagde Zijn Zoon in mij te openbaren, opdat ik Hem door het Evangelie onder de heidenen zou verkondigen..." (hs. 1:15-16).
God had hem dus allang op het oog voor een speciale taak. Maar daar had Paulus destijds geen weet van. Hij was alleen maar bezig als vrucht van het Jodendom te volgroeien in het kwaad: "U hebt immers gehoord van mijn levenswandel, voorheen in het Jodendom, dat ik de gemeente van God uitermate fel vervolgde en die verwoestte; en dat ik in het Jodendom meer vorderingen maakte dan veel leeftijdgenoten onder mijn volk, omdat ik een nog groter ijveraar was voor de overleveringen van mijn vaderen" (Gal. 1:13-14).
God onderbrak dat echter en deed hem geboren worden in een nieuw leven. Geen vervolger meer, maar een volgeling. Geen tegenstander meer, maar een medewerker. Geen godslasteraar meer, maar een Godlover. Geen geweldenaar meer, maar een kleine, zwakke dienaar. De naam 'Paulus' betekent: klein.

Genade
Daar was hij dan, een klein, zwak mensenkind tegenover die grote, machtige Heer. God ontfermde Zich over hem en betoonde hem genade. Heel veel genade: “De genade van onze Heere is echter zeer overvloedig geweest" (1 Tim. 1:14).
In 1 Korintiërs 15:10 vervolgt hij met: "Maar door de genade van God ben ik wat ik ben..."
Hij voelde zich op geen enkele manier waardig een apostel te heten. Alles wat hij als dienaar van de opgestane Heer was en deed, kon hij louter zien als genade van God. Hij wist zich klein en zwak, maar ontdekte dat God juist in die zwakheid Zijn kracht kon volbrengen: "Want wanneer ik zwak ben, dan ben ik machtig" (2 Kor. 12:10).
Als de 'minste der apostelen' gaf God hem genade om zijn dienst te vervullen. Ja, meer dan dat: "...Zijn genade voor mij is niet tevergeefs geweest. Integendeel, ik heb mij meer ingespannen dan zij allen; niet ik echter, maar de genade van God, die met mij is."
Later noemt hij zich ook nog "de allerminste van alle heiligen...", aan wie de genade gegeven is “…om onder de heidenen door het Evangelie de onnaspeurlijke rijkdom van Christus te verkondigen..." (Efe. 3:8-9). Hoe een klein mens door Gods genade toch groot kan zijn!

Misbaksel
Een vertaling als 'misbaksel' klinkt niet alleen nogal negatief, het gaat ook voorbij aan de onnavolgbare wegen van God. Een misbaksel is letterlijk een mislukt baksel, en dat gaat voor Paulus niet op. Getuige de woorden van Galaten 1, zoals hierboven al geciteerd, had God van het begin aan al het plan om ene Saulus uit Tarsus te gaan gebruiken in Zijn dienst. En hoe vreemd dat misschien ook klinkt, een beter figuur had de Heere niet kunnen kiezen, achteraf gezien. Niemand was zo goed in staat de gedachten onder het Joodse volk aan te voelen en hen te onderwijzen in de rechtvaardiging uit het geloof in plaats van uit de werken der Wet. Hij was voluit een Jood, opgevoed aan de voeten van de Farizeeër Gamaliël. En hij droeg niet alleen een Hebreeuwse naam, Saul, maar ook een Romeinse, Paulus. Hij kwam uit Tarsus, een stad met een universiteit waar bijzonder de wijsbegeerte van De Stoa werd onderwezen. Hij was bekend met de Griekse literatuur in zijn dagen en bezat (door geboorte) het Romeinse burgerrecht. Kortom, hij was niet alleen ingewijd in het denken en de leefwijze der Joden, maar kende ook het gedachtengoed en de cultuur der Romeinen. Jood en heiden, zeg maar!

Een misbaksel voldoet niet aan de eis en wordt meestal aan de kant geschoven, weggegooid. Zo niet bij God! De Almachtige kent geen misbaksels!
God is de Creator, Schepper en Kunstenaar. Hij is als de pottenbakker die uit een vormeloos stuk klei iets moois maakt. En als het in eerste instantie niet aan zijn eis of verwachting voldoet, dan gooit hij de klei niet weg, maar vormt het om, net zolang tot het gewenste resultaat is bereikt. Zo is het Paulus vergaan. Hij was aanvankelijk een vat tot oneer, maar is door God omgevormd tot een eervol vat. Hij was een slaaf van de Joodse traditie, onnuttig voor God. Maar hij werd door de hemelse Pottenbakker veranderd in een nuttige dienaar om Zichzelf in hem te verheerlijken!
Zo zijn ook wij, van nature zondaars, door Hem omgevormd tot dienende schepselen, die mogen delen in Zijn heerlijkheid. En dat alles door Gods overwinnende liefde en genade. Hij komt in en door alles heen, altijd en overal tot Zijn doel!

Typologie
Sommigen hebben in het te-vroeg-geboren-zijn van Paulus ook een typologisch aspect gezien. Hij is aangesteld als apostel om Gods Zoon "onder de heidenen" te verkondigen (Gal. 1:16). Later noemt hij zichzelf de "leraar van de heidenen" (1 Tim. 2:7). Je zou hem daarin kunnen zien als een type van het volk Israël, dat immers geroepen is om de grote daden van God te verkondigen en de boodschap te brengen aan de volkeren. In de toekomst zal het gelovige Israël (dat ook een bijzondere ontmoeting zal hebben met de opgestane Heer!) aangesteld worden om het Evangelie te verkondigen en de Naam van de Heere Jezus Christus bekend te maken onder de heidenen. De Joden zullen als leraars der heidenen de volken onderwijzen en hen brengen bij de Meester. Denk ook aan de opdracht die de Heer gaf aan de Twaalven: "...onderwijs al de volken... hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen" (Matt. 28:19).
In die zin is Paulus dus een voorloper, te vroeg geboren. De Grote Opdracht zal pas in de toekomst worden uitgevoerd door een nieuwgeboren volk!