Spica
Volgens een oude overlevering is er in die dagen een heldere ster verschenen in het teken ‘Coma’ (voorstellende en vrouw met een zoon), behorend bij het sterrenbeeld ‘Maagd’. Deze ster zou gedurende twee eeuwen geschenen hebben en sindsdien niet meer gezien zijn.
De helderste ster in het sterrenbeeld Virgo (Maagd) is: Spica. Dit is een Latijnse naam en betekent ‘korenaar’. In het Arabisch wordt zij Al Zimach genoemd: tak, loot, spruit. De Hebreeuwse naam is Tsemech en dat is interessant. In de Bijbel komt dat woord voor in vijf teksten die alle spreken over de (komst van) de Messias.
Elke tekst brengt Hem verder in verband met een speciaal verslag over Hem, opgetekend in de Evangeliën (teksten uit Statenvertaling):
1 "Ziet, de dagen komen, spreekt de HEERE, dat Ik aan David een rechtvaardige Spruit zal verwekken; Die zal Koning zijnde regeren, en voorspoedig zijn, en recht en gerechtigheid doen op de aarde" (Jer. 23:5; zie ook Jer. 33:15).
Het verslag van Zijn komst als Koning is geschreven in het evangelie van Mattheüs, waar de HEERE zegt tot Israël: "Ziet, uw Koning", (Zach. 9:9; vgl. Matt. 21:9).
2 "… want ziet, Ik zal Mijn Knecht, de SPRUITE, doen komen" (Zach. 3:8). In het evangelie van Markus vinden we het verslag van de Knecht des HEEREN en Zijn bediening en we horen de stem des HEEREN zeggen: "Ziet, Mijn Knecht", (Jes. 42:1).
3 " Alzo spreekt de HEERE der heirscharen, zeggende: Ziet, een Man, Wiens naam is SPRUITE, Die zal uit Zijn plaats spruiten, en Hij zal des HEEREN tempel bouwen" (Zach. 6:12). In het Evangelie van Lukas zien we hem voorgesteld als de mens Jezus Christus.
4 "Te dien dage zal des HEEREN SPRUIT zijn tot sieraad en heerlijkheid, en de vrucht der aarde tot voortreffelijkheid en tot versiering dengenen, die het ontkomen zullen in Israël" (Jes. 4:2). Daarom is deze Spruit, deze Zoon, de HEERE (Jahweh) Zelf; en zoals het verslag van Johannes laat doorklinken, horen we de stem uit de hemel zeggen: "Zie hier is Uw God!" (Jes. 40:9).
(Uit: Getuigenis van de sterren – Everread Uitgevers).
Probleem is alleen dat deze ster zich bevindt op een afstand van ongeveer 262 lichtjaren van de aarde. En dat is heel erg ver weg! Eén lichtjaar is een kleine 9,5 biljoen kilometer (= 9,5 met 11 nullen). En dat dan keer 262. We komen er zo nog op terug. Die ster zou dan zodanig boven een huis in (de omgeving van) Bethlehem moeten staan, zodat de wijzen uit het oosten precies wisten: Dát huis is het.

Supernova 
Sommigen denken aan een supernova-uitbarsting, waarbij een enorme hoeveelheid licht wordt uitgestraald. Een ster vlamt op met de lichtkracht van honderden miljoenen tot meer dan een miljard zonnen. Ook in de jaren vóór de komst van Christus zouden dergelijke verschijnselen te zien zijn geweest. David H. Clark, een Britse astronoom en twee van zijn collega’s meldden in ‘The Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society’ dat een supernova in het voorjaar van 5 vóór Christus te zien was. 

Samenstand
Diverse mogelijkheden zijn geopperd, zoals een bijzondere komeet, een meteorenregen, een vuurbol en zelfs de verschijning van een UFO. De bekende wetenschapsjournalist Govert Schilling schreef in de Volkskrant van 13 december 2014 een prachtig stuk met als titel ‘Het mysterie van Bethlehem’. Hij somt alle mogelijke theorieën op over wat die ster geweest zou kunnen zijn. De ‘Ster van Bethlehem-expert’ David Hughes schreef in 1979 het boek ‘The Star of Bethlehem Mystery’ en zijn conclusie is: “…de ster van Bethlehem was hoogstwaarschijnlijk een spectaculaire drievoudige samenstand van de planeten Jupiter en Saturnus, in het jaar 7 vóór Christus”. Ook de Duitse astronoom Johannes Kepler schreef in zijn boek ‘De Vero Anno’ (1614) over de relatie tussen planeetbewegingen en de geboorte van Jezus (bron: allesoversterrenkunde.nl).
Bij een samenstand staan planeten en/of sterren in één lijn of zo dicht bij elkaar dat ze meer licht uitstralen. Het lijkt dan een soort superster. Ook is wel gedacht aan een samenstand van Jupiter en Regulus. De eerste is vernoemd naar de Romeinse oppergod, die in de Griekse mythologie bekend staat als Zeus. Jupiter is de grootste planeet van ons zonnestelsel.
John Mosley, programmasupervisor van het Griffith Observatory in Los Angeles denkt ook dat de ster van Bethlehem een serie van samenstanden van planeten was die zich gedurende 3 en 2 v. Chr. manifesteerden: “Tussen september van 3 v. Chr. en juni van 2 v. Chr. passeerde Jupiter de ster Regulus (alpha Leonis), de helderste ster in het sterrenbeeld Leeuw, keerde terug en passeerde Regulus weer en keerde om en passeerde Regulus een derde keer. Dit was een zeer opmerkelijke gebeurtenis omdat astrologen Jupiter beschouwden als de koninklijke planeet en Regulus als de koningsster” (bron: grenswetenschap.nl). 
Dit is ook waar Bijbelleraar Dr. Ernest L. Martin aan refereert in zijn boek ‘The star that astonished the world’, waarin hij het raadsel rond de ster van Bethlehem probeert op te lossen.

Op 17 juni in 2 v. Chr., zo schrijft Martin, was er een samenstand van Jupiter en Venus in het sterrenbeeld Leeuw aan westelijke horizon. Foto NationalGeographic De wijzen zagen dat verschijnsel dus in westelijke richting en dat is vanuit Babel precies richting Judea, de streek rond Jeruzalem en Bethlehem. Zij meenden kennelijk dat dit iets met de komst van de Messias te maken had en vatten het plan op om naar Judea te gaan. Een half jaar later komen ze in Jeruzalem aan en vragen naar de geboorteplaats. De Schriftgeleerden wijzen Bethlehem aan, zo’n 8 á 9 kilometer zuidwaarts. En wat wil nu het geval? Juist in die tijd, het is inmiddels aan het einde van het jaar, heeft zich een bijzonder verschijnsel voorgedaan.

Jupiter boven Bethlehem 
De ‘koninklijke planeet’ Jupiter stond stil, in het Zuiden, boven Bethlehem dus, en wel in het sterrenbeeld Maagd. Nu staat een planeet of een ster voor ons oog altijd stil, maar in werkelijkheid bewegen zij constant. Dat wil zeggen, soms staan ze een soort stil. In de taal van astronomen heet dat ‘stationair’. Een planeet is stationair wanneer de voorwaartse beweging van de planeet ten opzichte van de sterren stopt, om vervolgens om te keren. De planeet beweegt dan retrograad. 
Allemaal ingewikkeld, want wetenschappelijke taal, maar het verschijnsel komt regelmatig voor (Jupiter bijvoorbeeld op 8 dec. 2014, 8 apr. 2015 en 8 jan. en 9 mei 2016). 
De afstand van de aarde naar Jupiter is weliswaar kleiner dan de sterren, maar toch nog behoorlijk groot, volgens de berekeningen van de huidige astronomie. Jupiter bevindt zich gemiddeld op 5,9 AE (Astronomische Eenheid) van de aarde. Dat is rond 883 miljoen kilometer.

Nou goed, dat verschijnsel vond toen dus ook plaats en de wijzen zagen dat. Zij hadden die ‘ster’ in het oosten gezien (toen nog in samenstand met Venus) en nu zagen ze hem (alleen) opnieuw, tot hun grote vreugde (Matt. 2:9 en 10).

Wereldbeeld
Is met bovenstaande suggesties het ‘raadsel’ van Bethlehems ster opgelost? Nee, verre van dat. Op een conferentie over de ster van Bethlehem (!) van de Rijksuniversiteit Groningen in oktober 2014, waren zo’n tachtig sterrenkundigen, historici, taalkundigen, Bijbelwetenschappers en specialisten in oude astrologie het in ieder geval niet met elkaar eens en is het raadsel dus ook niet opgelost. 
In alle suggesties over mogelijke oplossingen gaat men steevast uit van wat de wetenschap zegt over hemelen en aarde. Ook Bijbelleraars (zoals Ernest Martin), theologen en de meeste christenen in het algemeen, baseren zich op het reguliere wereldbeeld, dat volstrekt anders is dan wat de Bijbel zegt. Men ziet de planeet aarde in het Heliocentrische wereldbeeld, waarin de planeten om de zon heen draaien, terwijl Gods Woord uitdrukkelijk spreekt over een stilstaande aarde en de zon die beweegt, evenals de maan en de sterren. Overigens kent de Bijbel het begrip 'planeten’ in deze betekenis niet. De enige keer dat het Griekse woord ‘planetes’ in de Bijbel voor komt, is in de brief van Judas, vers 13, waar hij spreekt over dwaalleraars: “Zij zijn wilde golven van de zee, die hun eigen schanddaden opschuimen, dwaalsterren, voor wie de diepste duisternis tot in eeuwigheid bewaard wordt”. Letterlijk staat er: dwalende (planetes) sterren (aster).
Bovendien maakt men ook van de gehanteerde afstanden in de ruimte geen probleem. Volgens de wetenschap staat de dichtstbijzijnde ster, de Proxima Centauri, op een afstand van 4,22 lichtjaren (zie kader).Toegegeven, da’s niks vergeleken met de hierboven genoemde Spica met z’n 262 lichtjaren.

De zon staat 1 Astronomische Eenheid van ons vandaan, dat is 149.597.870,697 km. De dichtstbijzijnde ster is de Proxima Centauri, gelegen in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus, met een afstand van ruim 4,22 lichtjaren. Dat is 39.896.955.912.159 km! Oftewel, bijna 40.000 miljard km. 
Reis je met een snelheid van 27.000 km/u dan zou je er ruim 165.000 jaar over doen. Nemen we het snelste ruimtevaartuig ooit dan duurt het een heel stuk korter. Dat is de Helios 2 sonde die in 1976 gelanceerd werd en door een zetje van de zon een snelheid van ruim 250.000 km/u bereikte. Deze sonde zou er ruim 18.000 jaar over doen om bij Centauri te komen. Zou je dezelfde afstand (40.000 miljard km) per auto met een snelheid van 120 km/u afleggen, dan zou je er bijna 40 miljoen jaar over doen (bron).

Voor wat het waard is allemaal. We hebben in 2009 al eens een serie in AMEN gehad over het Bijbelse wereldbeeld, waar ik u graag naar verwijs. Ook over Bijbel & Wetenschap trouwens (2010). Desgewenst kunt u ook deze boekjes bestellen bij Everread: ‘Het universum’ en ‘Bijbel & Wetenschap’ (ook als e-books).

Mattheüs 2
Nu naar het verhaal van de wijzen uit het oosten. Als zij in Jeruzalem komen, ontstaat er opschudding, vooral bij koning Herodes. Een koning der Joden, die geboren is? De wijzen wisten het zeker “want wij hebben Zijn ster in het oosten gezien”(vs. 2). Heel specifiek dus, Zijn ster. Het lijkt dus om één ster te gaan. Via de Schriftgeleerden komen ze achter de geboorteplaats, Bethlehem, en ze gaan op weg. En warempel, de ster die zij in het oosten hadden gezien, Zijn ster dus, verschijnt opnieuw. Daar zijn ze blij mee en de “…ster ging hun voor, totdat hij boven de plaats kwam te staan waar het Kind was” (vs. 9). Het woord ‘Kind’ kan erop wijzen dat Jezus inmiddels geen baby meer was. Dat willen de vertalers van de HSV ons wel doen geloven met hun ‘pasgeboren Koning’ in vers 2, maar daar staat gewoon: ‘waar is de geboren Koning der Joden?’ Het Griekse ‘paidos’ (kind) is de gewone aanduiding van een (jong) kind, zoals wij dat ook kennen. En ja, een baby is weliswaar een kind, maar een kind is niet per se een baby. In Lukas 2:16 vinden de herders “het Kindje liggend in de kribbe”. Hier staat: brephos. Dat is een ongeboren, dan wel een pasgeboren kindje, een baby dus (zo ook in Luk. 1:41, 44; 2:12). In vers 17 staat dan dat de herders overal het woord bekendmaakten “dat hun over dit Kind verteld was”. Hier staat ‘paidos’, het ‘gewone’ woord voor kind, zeg maar. In Mattheüs wordt alleen ‘paidos’ gebruikt, kind.

Hoe dan ook, die ster stond kennelijk niet stil, want hij ging hun voor, totdat… (en nu letterlijk) ’hij kwam te staan boven waar het Kind was’. Zo staat het in de originele grondtekst. Nu is het best wel interessant om precies te weten waar het Kind was op dat moment. Was Hij nog in Bethlehem of ergens anders? Zeker is dat Hij in een huis verbleef, want dat staat in vers 11.
Goed, we gaan er nu niet dieper op in, maar zullen over de verblijfplaats van de Heere DV in de volgende AMEN een artikel plaatsen. Voor nu is relevant dat de ster bewoog en hen bracht op de plaats waar Jezus Zich bevond.

Navigatie
Als je het verslag zo leest, krijg je bepaald niet het beeld van een supernova, een samenstand van planeten en wat dies meer zij. Ooit ging de HEERE het volk van Israël voor, overdag in een wolkkolom en ’s nachts in een vuurkolom, en wees hen zo de weg die zij gaan moesten. Hier zorgt Hij ervoor, dat een ster de wijzen leidt en hen brengt op de plaats van bestemming. Een soort TomTom, maar dan anders. Zij waren in Jeruzalem, vertrokken op hun kamelen (neem ik aan) zuidwaarts in de richting van Bethlehem, en volgden de ster die hen exact op de goede plaats bracht, tot aan de voordeur. Rechtsaf, rechtdoor, linksaf buigen en dan… de ster wist het allemaal.

Sterretje
Grote kans dat u nu de neiging hebt af te haken, want ‘dat kan toch niet?’ O nee? Waarom niet? Dat andere, dat hierboven is beschreven, kan allemaal wel? Want, wat nou als die miljoenmiljarden kilometer afstanden niet kloppen? En die sterren in werkelijkheid wellicht veel kleiner zijn dan ons wordt voorgehouden? Misschien heeft God wel een klein sterretje van de hemel geplukt en hem de opdracht gegeven de wijzen bij de Messias te brengen. De Schepper is bij machte zoiets te doen, lijkt me. Een wonder? Voor ons mensen zeker, net zoals trouwens die wolk- en vuurkolom. En wat te denken van de zon die een dagje stilstond destijds (Joz. 10:12), ja, zelfs even achteruit ging (2 Kon. 20, Jes. 38), een ezel die sprak (Num. 22) en een discipel die over het water liep (Matt. 14) ... Allemaal geen probleem voor de Almachtige.

Zien die geleerden het dan allemaal verkeerd? Zou zomaar kunnen. Die geleerden weten immers ook niet alles. Voor de hele wereld staat het zo ongeveer vast dat de wereld is ontstaan door een oerknal, of Big Bang, en verder geëvolueerd is, in plaats van schepping. Maar dat is nog altijd theorie! Trouwens, de vondst van de ‘oerknal’ bijvoorbeeld is niet het resultaat van wetenschappelijk onderzoek, maar voortgekomen uit het brein van Edgar Allan Poe (1809-1849), de bekende Amerikaanse schrijver en dichter (Bron: NPOgeschiedenis.nl). En zelfs de ‘bewijzen’ voor de evolutietheorie komen dikwijls ook weer voort uit theorieën en aannames. Kortom, het wetenschappelijk verhaal is een paradigma: men gaat er vanuit dat iets zo is en bouwt daarop verder, maar zekerheid is er niet. En ja, als het fundament niet deugt, is het bouwwerk wankel en onbetrouwbaar. Bovendien zijn die geleerden, zoals onder mensen gebruikelijk, het zelden met elkaar eens. 

Wie op internet via Google info zoekt over ons zonnestelsel, de melkweg, krijgt een scala van meningen:

• 06 jan. 2009  Melkweg roteert sneller én is zwaarder dan gedacht ...
• 22 okt. 2012  Evolutie van onze Melkweg duurde veel langer dan gedacht
• 30 juli 2014   Melkweg blijkt lichter dan gedacht | Tech & Wetenschap
• 30 juli 2014   Onze Melkweg blijkt veel kleiner dan gedacht - Scientias.nl
• 11 mrt. 2015  Melkweg is mogelijk 50 procent groter dan eerder gedacht ...
• 18 mrt. 2015  VIDEO: "Melkweg veel groter dan gedacht" 

Roept u maar!

Lichtsnelheid
Soms dringt er plots een andere mening in de media door dan de gevestigde, die dan ook prompt controversieel wordt genoemd, want niet gangbaar. In 2011 berichtte het Reformatorisch Dagblad over de in Australië geboren fysicus en geoloog Barry John Setterfield (1942). 
Het RD schreef:

• “Op mysterieuze wijze varieert de lichtsnelheid de laatste eeuwen. Ook andere natuurconstanten fluctueren. Astronomen staan voor een raadsel… Barry Setterfield ging er echter mee aan de slag en ontdekte dat het heelal heel anders in elkaar steekt dan gedacht … Hij constateert dat de lichtsnelheid helemaal niet zo constant is als altijd werd gedacht, maar sinds 1839 meetbaar daalt … Gewoonlijk bepalen wetenschappers de ouderdom van de aarde op 4,5 miljard jaar aan de hand van het radioactief verval van uranium. ‘Dat zou kloppen wanneer de nulpuntsenergie altijd gelijk was gebleven. Maar dat is niet het geval’. Op basis van de sterk toegenomen nulpuntsenergie berekent Setterfield de ouderdom van de aarde en het heelal op 8000 jaar” (einde citaat).

Een heel ander verhaal dus. Setterfields ontdekkingen, waarover in bescheiden mate wordt gediscussieerd in wetenschappelijke kringen, leiden ook tot twijfel omtrent de ‘oerknaltheorie’, de afstand tussen aarde en sterren, en hun grootte.
Misschien staan de sterren dus wel veel dichterbij en zijn ze in werkelijkheid veel kleiner dan ‘we’ altijd hebben gedacht…

Conclusie
Hoe dan ook, de wetenschap geeft ons (nog) geen duidelijke antwoorden, ook niet als het gaat om de ster van Bethlehem. En de Bijbel? Nu, de Bijbel moge dan volgens velen geen wetenschapsboek zijn, maar de wetenschappelijke feiten die hier en daar genoemd worden, zijn gewoon waar! Tenminste dat zou het uitgangspunt moeten zijn voor elke gelovige! Want de Bijbel is het Woord van God, het Woord der waarheid. En als er Iemand weet hoe de schepping in elkaar zit, dan is het de Schepper Zelf. En vanuit die achtergrond lees ik niet alleen Genesis 1, maar ook Mattheüs 2. De wijzen vernamen dat de Messias volgens de Schrift geboren moest zijn in Bethlehem. Nu moesten ze alleen nog de exacte locatie vinden waar het Kind verbleef. En daarom zond God een ster. Dezelfde die zij al eerder hadden gezien. En die ster ging hun voor. Niks supernova, samenstand of wat dan ook. Deze ster bewoog kennelijk voor hen uit en bleef staan boven het huis, zodat de wijzen konden binnengaan om Hem hulde te brengen.
Sindsdien is er niets meer van die ster gezien of vernomen, net zoals er ook geen wolk- en vuurkolom meer zijn. Het was een bijzondere actie van God, nodig voor die gelegenheid. En over bijzondere acties gesproken, we hebben het nu nog niet eens gehad over de toekomst, de wederkomst van Christus. Dan blijft het niet bij één ster(retje). Dan zullen hemel en aarde bewogen worden en sterren op de aarde vallen (vgl. Jes. 13:10, 34:4, Matt. 24:29 en Openb. 6:13).

Wie had dat gedacht? Wel, de mensen op aarde in ieder geval niet, die weten dan niet meer hoe ze het hebben (Luk. 21: 25-27). En als dát gebeurt, gaat de hemel open en zal dé Ster van Bethlehem verschijnen: “En dan zullen zij de Zoon des mensen zien komen in een wolk, met grote kracht en heerlijkheid”.
Wat een dag zal dat zijn!