Zieners en doeners
Het enige dat telde voor profeten was, dat zij gehoorzaam moesten zijn aan hun Opdrachtgever. Vaak kregen zij gezichten en visioenen in het kader van hun opdracht. Daarbij ontvingen zij niet alleen woorden van de Allerhoogste om te verkondigen aan Israël, zij moesten dikwijls ook allerlei dingen doen, dan wel nalaten, als uitbeelding van hun boodschap. Dit maakte hun dienst, en dat realiseren wij ons lang niet altijd, vaak bijzonder zwaar.
Zo lezen wij over Hosea dat hij een ´vrouw van de hoererijen´ (NBG-´51 vertaling: ontuchtige vrouw) moest trouwen… en kinderen bij haar verwekken. Jeremia moest zijn hoofdhaar afscheren (teken van verdriet); hij moest een linnen gordel omdoen en later verbergen in een rotsspleet; hij moest ongehuwd blijven en hij mocht geen feest vieren…
Ook Ezechiël moest symbolische handelingen verrichten ter ondersteuning van zijn indringende boodschap. Aanschouwelijk onderwijs, zou je kunnen zeggen, aangaande de situatie van Israël en Gods handelen met het volk… en dat ging soms heel ver! Zo moest hij bijvoorbeeld 390 dagen op zijn linkerzij gaan liggen om aldus de ongerechtigheid van het huis van Israël te dragen (Ezech. 4:5) en daarna nog 40 dagen op zijn linkerzij. Hij kreeg de opdracht om voedsel te bereiden op klonten (menselijke) uitwerpselen (Ezech. 4:12). God bracht Zijn dienstknecht zelfs letterlijk tot zwijgen! Zo’n zeven jaar lang kon Ezechiël niet praten, dan alleen op het moment dat hij woorden van God moest doorgeven. Daarmee werd het gesproken Woord visueel gemaakt om het belang ervan te onderstrepen.

Jesaja
Ernst Aebi schrijft in zijn Korte Inleiding tot de Bijbelboeken: “Men heeft Jesaja wel de koning der profeten genoemd. Zijn gedachten hebben een geweldige kracht en buitengewone diepte; zijn stijl is zeldzaam fraai en sterk. Tegelijkertijd is hij ook de evangelist onder profeten, omdat hij als geen tweede zo vol het lijden en sterven van het Lam van God voor ogen stelt.”
Verder vermeldt Aebi nog dat Jesaja, de zoon van Amos, uit Juda kwam en waarschijnlijk in Jeruzalem is geboren. Gezien zijn connecties met het koninklijk huis wordt wel aangenomen dat hij van koninklijke of tenminste van voorname afkomst is geweest. Hij was archivaris, biograaf, secretaris en de opvoeder van prins Hizkia, de latere koning van Juda, en misschien zelfs wel arts aan het koninklijk hof (vgl. 2 Kon. 20:7).

Naakt
Zoals gezegd: Wat profeten moesten doen, ging soms heel ver. In Jesaja 20 lezen we dat de profeet zelfs van de Heere het bevel kreeg om zich uit te kleden en naakt rond te lopen, drie jaar lang. Onvoorstelbaar! Zo niet voor te stellen, dat er ook maar weinig over is geschreven. Begrijpelijk, want het voelt ongemakkelijk. Liep Jesaja werkelijk naakt rond in de zin dat hij geen enkele verhullende kledij droeg? In de meeste commentaren gaat men ervan uit dat Jesaja rondliep zonder opperkleed. Hij zou dan een (linnen) onderkleed gedragen hebben, de kledij van een slaaf, en was dus niet helemaal bloot.
Het woord voor ‘naakt’ dat hier gebruikt wordt, is het Hebreeuwse ‘arom’ en dat kan inderdaad ook duiden op gedeeltelijk of schaars gekleed gaan. Volgens de Hebreeuwse en Chaldeeuwse Lexicon van Gesenius heeft het woord ‘arom’ drie betekenissen:
1. Naakt, in de zin van: zonder kledij, echt bloot dus.
2. Haveloos, slecht gekleed zijn.
3. Zonder mantel, slechts gekleed in een tuniek.
Er zijn dus teksten waar uit de context duidelijk blijkt, dat ‘arom’ echt naakt betekent:

Ad. 1
Genesis 2:25 “En zij waren beiden naakt, Adam en zijn vrouw, maar zij schaamden zich niet”.
Job 1:21 “Naakt ben ik uit de buik van mijn moeder gekomen en naakt zal ik daarheen terugkeren”
Prediker 5:14 “Zoals hij voortgekomen is uit de buik van zijn moeder, zal hij naakt terugkeren om te gaan zoals hij kwam”.

Voor de punten 2 en 3 voert Gesenius de volgende voorbeeldteksten aan:
Ad. 2
Job 22:6 “Want je hebt zonder reden van je broeders een onderpand genomen, en je hebt de kleding van naakten uitgetrokken.”
Job 24:7 “De naakte laten zij overnachten zonder kleding, terwijl hij geen bedekking heeft tegen de kou.”
Job 24:10 “Naakt lopen zij rond, zonder kleding, en hongerig dragen zij schoven.”
Jesaja 58:7 “Is het niet dit, dat u uw brood deelt met wie honger lijdt, en de ellendige ontheemden een thuis biedt, dat, als u een naakte ziet, u hem kleedt, en dat u zich voor eigen vlees en bloed niet verbergt?”
Vergelijkbaar met Jakobus 2:15 in het Nieuwe Testament: “Als er nu een broeder of zuster
zonder kleding zou zijn en gebrek zou hebben aan dagelijks voedsel…”

Ad. 3
1 Samuël 19:24 “Ook hij trok zijn kleren uit, en ook hij profeteerde voor de ogen van Samuël. Hij lag daar zonder kleren, die hele dag en de hele nacht. Daarom zegt men: Is Saul ook onder de profeten?”
Jesaja 20:2 “… in die tijd sprak de HEERE door de dienst van Jesaja, de zoon van Amoz: Ga, maak het rouwgewaad van om uw middel los en doe uw schoenen van uw voeten. En hij deed dat. Daar ging hij dan, naakt en barrevoets.”
Vergelijkbaar met Johannes 21:7 in het Nieuwe Testament: “De discipel dan die Jezus liefhad, zei tegen Petrus: Het is de Heere! Toen Simon Petrus dan hoorde dat het de Heere was, sloeg hij het bovenkleed om, want hij was ongekleed, en wierp zich in de zee.”

Het moet dus uit de context blijken welke betekenis de juiste is. Bij de teksten onder punt 2 en 3 kan er inderdaad sprake van zijn dat ‘naakt’ betekent: schaars gekleed. Maar helemaal zeker is dat niet.

Linnen onderkleed
We gaan wat dieper in op de opdracht die Jesaja kreeg. Het kan dus zijn dat Jesaja alleen zijn bovenkleed heeft uitgetrokken en de korte tuniek, een linnen onderkleed, dat meestal direct op het lichaam werd gedragen, heeft aangehouden.
Zo’n linnen onderkleed werd bijvoorbeeld ook gedragen door priesters en Levieten als dagelijkse kledij. In Exodus 28:42 staat het voorschrift: “Vervolgens moet u linnen broeken voor hen maken om de schaamdelen te bedekken; ze moeten van de heupen tot op de dijen reiken” (zie ook Ex. 39:28 en Ezech. 44:18). De Statenvertaling geeft het hier gebruikte woord ‘miknac’ weer als: onderbroek. De bedoeling ervan is duidelijk: bedekking van de schaamdelen.
In Leviticus 6:10 lezen we: “De priester moet dan zijn linnen kleed aandoen en een linnen broek over zijn lichaam aantrekken” (zie ook Lev. 16:4). Dus een linnen (onder)broek (miknac) en daar overheen een linnen (onder)kleed (Hebr.: kethoneth).
Ze moesten dus in ieder geval linnen (onder)broeken dragen als ze de tent der samenkomst binnengingen, of naar het altaar gingen om dienst te verrichten. Mozes had zulke kleding niet en ‘gewone’ Israëlieten evenmin. Vandaar het voorschrift in Exodus 20: “En u mag niet langs trappen naar Mijn altaar klimmen, opdat uw naaktheid daarop niet zichtbaar wordt” (vs. 26).

In een aantal teksten wordt ook nog gesproken over de ‘efod’. De stam van dit woord betekent zoiets als: aantrekken. Het gaat vaak samen met het woord ‘bad’, linnen. Vandaar: linnen lijfrok of priesterhemd (HSV). De efod wordt door sommigen in verband gebracht met afgoderij (vgl. Richt. 8:26-27; 17:5; 18:14 en Hos. 3:4), maar is vooral bekend als kledingstuk van de hogepriester. Die efod was een bijzonder kledingstuk, gemaakt van “… goud, van blauwpurperen, roodpurperen en scharlakenrode wol en van dubbeldraads fijn linnen, werk van een kunstenaar” (Exod. 28:6). Hij had aan de boveneinden twee met elkaar verbonden schouderstukken en hing zo naar beneden.
Verder werd de efod ook door anderen gedragen, bijvoorbeeld door de jonge Samuël: “Hij was een jongen, gekleed in een linnen priesterhemd” (1 Sam. 2:18).

Lees in deel 2 verder over de dansende David en de vraag of Jesaja echt naakt heeft rondgelopen…