Vrede laat Ik u
In Johannes 14:27 zegt de Heere Jezus: “Vrede laat Ik u, Mijn vrede geef Ik u; niet zoals de wereld die geeft, geef Ik die u. Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden.”
Deze uitspraak staat middenin een betoog waar het voornamelijk gaat over de Trooster. De Heere, Die zelf de Trooster is, belooft een andere Trooster. Voor ‘andere’ staat hier het Griekse ‘allos’: een andere van hetzelfde soort (i.t.t. heteros = van een ander soort).
Iemand die troost, begrijpt wat je doormaakt. Dat geldt voor deze Trooster. Dat is geen troosten met holle en lege woorden, maar het zijn woorden met inhoud en begrip, en van Goddelijke oorsprong. Daar kun je wat mee en daar heb je wat aan.
De tekst uit Johannes 14:27 kent een mooie opbouw. Allereerst wordt er een vaststelling uitgesproken: ‘Vrede laat Ik u’. De Heere Jezus laat het achter op de aarde omdat Hij al duidelijk heeft laten blijken dat Hij gaat vertrekken (vs. 2 en 19). Daarna specificeert Hij dat nader door te zeggen: ‘Mijn vrede geef Ik u’. Het gaat dus niet om de algemeen bekende, menselijke vrede, maar om de vrede van Christus Jezus. En dat dit een hele speciale vrede is, blijkt uit het vervolg: ‘Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik die u’. Geen misverstand mogelijk. Deze vrede is anders dan wat men tot dan toe gedacht had dat vrede was. Dan komt er nog een belangrijke postscriptum: ‘Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd raken’. Ja, deze vrede laat diepe sporen na, waar je zeer van ondersteboven van kunt raken. We zullen aan het eind van dit artikel lezen hoe dat zou kunnen komen.

De vrede van de wereld
Er zijn enorm veel menselijke inspanningen om vrede te krijgen op onze aarde. Talloze organisaties zijn ermee doende en vergaderen zich suf om iets van vrede op aarde te krijgen. We hebben zelfs een Nobelprijs voor de Vrede, en ik weet haast zeker dat de Heere Jezus hiervoor nooit zou worden voorgedragen als Hij nu op aarde zou leven.
Maar de VN streven naar vrede en Pax Christie ook. En we hebben het Interkerkelijk Vredes Beraad, de Vredesbeweging en de Humanistische vredesbeweging.
Er is zelfs een ‘plein van de hemelse vrede’, waar een paar jaar geleden een complete oorlog woedde en doden vielen.
In Zuid-Afrika is een plaatsje dat ‘Vrede’ heet. En vlakbij Kaapstad in Stellenbosch is zelfs een wijndomein dat ‘Rust en Vrede’ heet. In Drenthe lag vroeger een klein dorpje, dat ‘Vredeveld’ heette. Tegenwoordig is het een wijk in Assen. Zou daar vrede zijn?
Initiatieven om vrede te krijgen zijn er genoeg, maar het droevige resultaat is, dat er volop oorlogen zijn en gewapende vredes met de vinger aan de trekker. Het is meer een staakt-het-vuren, gebaseerd op onderlinge angst en geopolitieke argumenten. Ondertussen draait de wapenindustrie op volle toeren en wordt een groot percentage van het Bruto Nationaal Product aan de wapenindustrie besteed. Landen met onvoldoende voedsel voor de eigen bevolking geven enorme hoeveelheden geld uit aan wapens.
Maar al deze vredesinspanningen bedoelt de Heere Jezus kennelijk niet. Hij zegt er immers nadrukkelijk bij: niet zoals de wereld die geeft. Om hier de vinger achter te krijgen, is het goed de Bijbel te bestuderen met betrekking tot het woord ‘vrede’.

Vrede in het Oude Testament
Het zal u niet vreemd voorkomen dat het woord ‘vrede’ in het Hebreeuws ‘shalom’ is. Joodse mensen begroeten elkaar met ‘shalom’. Maar in deze taal betekent het meer dan ‘even niet schieten’.
In totaal komt het 229 keer voor. De eerste keer dat er in het Oude Testament over shalom wordt gesproken is in Genesis 15, vers 15: “Maar u zult in vrede tot uw vaderen heengaan.” In de volgende tekst -Genesis 29:6- gaat het meer over welstand. Hier informeert Jakob bij een groepje herders of ze Laban ook kennen, de zoon van Nahor. Vervolgens vraagt hij hen: “Gaat het goed met hem?” Hier wordt het woord ‘shalom’ gebruikt, dus je zou ook kunnen vertalen met: heeft hij vrede?
In Genesis 37:14 wordt het ook twee keer vertaald met ‘welstand’. En in Genesis 43:23 staat: “Vrede zij u, wees niet bevreesd”, en in vers 28: “Het gaat goed met uw dienaar, onze vader.”
In Prediker 3:1-8 spreekt vers 8 over vrede, maar hier gaat het echt over een periode tussen twee oorlogen: “Er is een tijd van oorlog en een tijd van vrede.”
De conclusie is, dat er met het Hebreeuwse shalom méér bedoeld wordt dan de (rust)periode tussen twee oorlogen. Het gaat over rust, goede welstand en leven.

Vrede in het Nieuwe Testament
De naam ‘Irene’ betekent ‘vrede’ en is afgeleid van het Griekse ‘Eirene’. Dit woord komt 92 keer voor in 69 teksten en wordt praktisch altijd vertaald met ‘vrede’.
Toch zit er een groot verschil in de diepere betekenis. Als de Heere Jezus zo nadrukkelijk zegt dat de vrede die Hij geeft niet is zoals de wereld die geeft dan moet deze vrede wel gaan over iets heel bijzonders. Vooral ook omdat Hij er direct op laat volgen, dat we daarom niet in beroering moeten raken of bang worden. Een mens kan dus door die speciale vrede ontroerd raken, het kan ons kennelijk diep raken. Of de Joden aan wie dit verteld werd dat hebben begrepen, weten we niet, want ook de politieke situatie in het land Israël was toen die van een ‘gewapende vrede’. De Romeinen waren de baas en er waren al honderden jaren slechts twee stammen in het land, omdat de andere tien door God wegens ontrouw in ballingschap waren gestuurd. Dus van echte aardse rust en vrede en welstand kon niet gesproken worden. Als er dus ooit een tijd was waarop de Joden dringend een Verlosser konden gebruiken dan was het toen wel. Maar ze herkenden de speciale tijd niet, dat God naar hen omzag.
In Lukas 12:56 zegt Jezus: “Huichelaars, de aanblik van de aarde en van de hemel weet u te duiden. Hoe kan het dan dat u deze tijd niet weet te duiden?”

En zo was het maar net. De Messias was al eeuwenlang beloofd en God had meerdere malen bewezen dat Zijn toezeggingen geen woorden zonder inhoud waren. En nu, onder de voet gelopen door de Romeinse overheersers, was hun eigen onafhankelijkheid naar de knoppen. En de Messias kwam, zag en overwon de dood, maar diegenen voor wie Hij kwam, herkenden en erkenden Hem niet. En God had Zich nog wel op zovele manieren en talloze keren aan de vaderen geopenbaard door de Oudtestamentische profeten. En als klap op de vuurpijl kwam ‘in deze laatste dagen’ de Zoon en Erfgenaam Die Gods heerlijkheid weerspiegelt en de afdruk is van Gods zelfstandigheid (Hebr.1:1-4).
Deze Nakomeling van de vrouw (Gen. 3:15), Die de kop van de slang zou vermorzelen, werd in Bethlehem geboren. Alleen een paar herders en vissers herkenden en geloofden Hem. Een gemiste kans dus voor de Joden toen, maar gelukkig is inmiddels duidelijk geworden dat de komst van de Verlosser een gedeelde komst is. Hij komt nog eens, blijkt uit Openbaring 1, vers 7: “Zie Hij komt met de wolken en elk oog zal Hem zien.”
De Joden namen Hem toen niet aan: “Hij kwam tot het Zijne, maar de Zijnen hebben Hem niet aangenomen”( Joh.1:11). In de toekomst zal dat anders zijn!

Vredessymbolen
De mens heeft ondertussen prachtige symbolen voor vrede bedacht. De vredesvlag heeft alle kleuren van Gods boog in de wolken. De kleuren van hoop geven de garantie dat er niet nog een desastreuze watercatastrofe zal plaatsvinden op de aarde.
Het is een teken en herinnering voor God Zelf omdat er in Genesis 9:16 staat: “Als deze boog in de wolken is, zal Ik hem zien en denken aan het eeuwige verbond tussen God en alle levende wezens van alle vlees dat op de aarde is.” 
De mensheid weet zich ook nog wel te herinneren dat Noach als laatste een duif los liet om te kijken wat er gebeurde. De duif kwam terug met een afgebroken olijfblad in de bek en dus werd deze duif tot symbool voor vrede gekozen. En dan is er nog de duif die op de Heere Jezus neerdaalde zoals beschreven in Johannes 1, vers 32: “Ik heb de Geest zien neerdalen uit de hemel als een duif, en Hij bleef op Hem.”
Ook hierin is geen aardse vredesduif te herkennen, maar daar heeft de vredesbeweging geen boodschap aan. Het zal de ongelovige meute een zorg zijn wat God in Zijn Boodschap aan de mensheid bedoelt. Die duif moet wit zijn anders klopt het beeld niet. Het voelt goed, en dan is het ook goed.

Vrede in de laatste zeven brieven
In het laatste gedeelte van de Bijbel, als Paulus van God speciale aanvullingen heeft gekregen, zoals we lezen in 2 Korinthe 12:1, komen er nieuwe denkbeelden.
Paulus spreekt van ‘verschijningen en openbaringen’. God maakt aan hem alleen dus nieuwe feiten en waarheden bekend als aanvulling op de bestaande, d.i. het Oude Testament plus de Evangeliën. 
Hij komt daar o.a. mee in Filippenzen 4:7. We lezen hier dat die ‘vrede van God’ alle menselijke verstand te boven gaat. Alles wat een mens kan bedenken in zijn creatieve vermogen en intelligentie valt dus in het niet bij de vrede van God. Dat is een totaal andere vrede, die overal bovenuit steekt. Deze vrede stelt alle menselijke ideeën en vredesinspanningen in de schaduw. Deze vrede, die Christus ons laat, is een vrede die z’n sporen achterlaat bij hen die geloven. Dat zijn positieve sporen. Dat heeft tot gevolg dat we het leven als gelovigen in deze wereld aankunnen. Met die vrede in ons hart kunnen we zelfs het sterven aan; die vrede gaat immers alle verstand te boven!

Afbeelding: Apostel Paulus, Crispijn van de Passe (1574 – 1637)

De uitwerking van de vrede van God op mensen
Uitsluitend door deze vrede was Paulus in staat om schitterende, liefdevolle brieven te schrijven vanuit een huis waar hij gevangen werd gehouden. Het is toch niet voor te stellen dat een mens die onschuldig in dit soort omstandigheden zit, brieven schrijft met een zo hoogstaande en liefdevolle inhoud. Hij moest verschijnen voor de rechter in Rome, maar niemand hielp hem daarbij: allen hadden hem verlaten, volgens 2 Timotheüs 4:16. Maar hij voegt er wel aan toe: “Moge het hun niet toegerekend worden.” In deze laatste brief van de apostel, geschreven in een latere gevangenschap, vervolgt hij met: “…de Heere heeft mij bijgestaan en heeft mij kracht gegeven” (vs. 17). Uit de volgende verzen blijkt zonneklaar dat hij niet verwacht hier levend uit te komen, want hij schrijft in vers 18: “En de Heere zal mij bevrijden van alle boze opzet en verlossen tot Zijn hemels Koninkrijk.”
Al eerder, in vers 6, schreef hij over zijn naderend levenseinde: “Ik word immers reeds als een plengoffer uitgegoten en het tijdstip van mijn heengaan is aanstaande.”
Zo kon de vrede, die alle verstand te boven gaat, Paulus dingen laten schrijven waar we nog steeds verbaasd van staan. Hij zeurt niet over zijn aardse omstandigheden, maar geeft blijk van liefde en zorg voor medegelovigen.

Nog een voorbeeld van een gelovige
Het was in 1951 dat een jonge man en vader van drie kinderen een fatale ziekte kreeg. Hij was met de vrouw van zijn dromen getrouwd en hij had zich door hard werken en studeren van boerenzoon opgewerkt tot agent van politie. Voor die tijd geen kleinigheid. Hij was 32 jaar oud, zijn vrouw was 29 en de kinderen 4, 6 en 8 jaar. Hij las in de ogen van de dokter dat hij niet weer beter zou worden. In het ziekenhuisbed wist hij op 18 januari 1952 dat zijn stervensuur heel dichtbij was en hij zei dat ook tegen zijn vrouw en zus. Toen zijn vrouw aan hem vroeg of hij de kinderen nog even wilde zien zei hij: “Nee, want ik zie de hemel al.” En met zijn laatste krachten zette hij zelf het lied in: Veilig in Jezus’ armen. Dit kan uitsluitend het gevolg zijn van de vrede van God, die alle verstand te boven gaat. Dat is de vrede die Christus ons heeft gelaten. Dat is een vrede waardoor je het leven aankunt, en ook het sterven. Het is niet van menselijke, maar van Goddelijke oorsprong.
Dit is een waargebeurde geschiedenis. Ik heb het (veel later) van mijn moeder gehoord en ook van mijn tante. Die man was namelijk mijn vader en ik was dat jochie van vier. Deze wetenschap heb ik jarenlang gekoesterd als hét ultieme bewijs dat er een liefdevolle God bestaat die zoiets mogelijk maakt. Ik was overtuigd dat er maar één mens op de hele wereld was, die een dergelijk bewijs kende en die persoon was ikzelf en ik kon God ervoor danken. Nu begrijp ik ook pas, waarom er in Johannes 14:27 bij staat: “Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden.” Dit geloven en meemaken beroert mij diep en heftig, nog steeds. Dit geeft God in Zijn liefde aan de Zijnen in moeilijke omstandigheden als alle helpers weg zijn.

We zijn nu even verder in de tijd en ik weet dat zoiets ongelofelijks voor ieder mens is weggelegd.
Het wordt beschreven in de brief van Paulus aan de gelovigen van Filippi. Hun namen staan in het boek des levens volgens 4:3 en zij zijn hemelburgers (3:20). Toch zijn het gewone mensen, zoals u en ik, maar ze zijn geestelijk volwassen en jagen naar de bovenhemelse roeping (3:14).
Ze behoren, net als wij, bij het Lichaam van Christus, en hebben Zijn Geest als onderpand ontvangen, omdat ze het Woord der Waarheid niet alleen gehoord hebben, maar ook geloofd.
En dat is de door God beoogde volgorde, zoals geschreven in Efeze 1:13. Eerst horen, dan geloven en daarna worden gelovigen verzegeld met de Heilige Geest van de belofte “Die het onderpand is van onze erfenis, tot de verlossing die ons ten deel viel, tot lof van Zijn heerlijkheid.”