Gezang 143 begint met: ‘Op bergen en in dalen, ja overal is God’ en dat wordt bevestigd in Psalm 139, vers 8: “Al steeg ik op naar de hemel, U bent daar: of legde ik mij neer in het dodenrijk, zie, U bent daar.” Het thema van deze psalm is duidelijk: De Heere God kent mijn zitten en mijn opstaan, Hij begrijpt van verre mijn gedachten. De Heere God is overal aanwezig, op de bergen en in de dalen, en niets is voor Hem verborgen.

Teksten over bergen, koninkrijken, de heilige berg, Sion 
Psalm 2:6 Ik heb Mijn Koning toch gezalfd over Sion, Mijn heilige berg (meer teksten met de ‘heilige’ berg: Ps. 3:5; 15:1; 43:3; 48:2-3; 99:9; 133:3; Jes. 8:18; 11:9; 27:13).
Psalm 24:3 wie zal de berg van de Heere beklimmen?
Psalm 48:12 laat de berg Sion zich verblijden, laat de dochters van Juda zich verheugen omwille van Uw oordelen. Ga rondom Sion en loop eromheen, tel haar torens.
Psalm 78:68 Maar Hij verkoos de stam Juda, de berg Sion die Hij liefhad.
Psalm 87:1 Zijn fundamenten rusten op de heilige berg. De HEERE heeft de poorten van Sion lief.
Psalm 121:1 Ik sla mijn ogen op naar de bergen, vanwaar mijn hulp komen zal.
Jesaja 2:2-3 … dat de berg van het huis des HEEREN zal vaststaan als de hoogste van de bergen (als het hoofd van de bergen) en dat zij verheven zal worden boven de heuvels, en dat alle heidenvolken ernaar toe zullen stromen. Vele volken zullen gaan en zeggen: Kom laten we opgaan naar de berg van de HEERE, naar het huis van de God van Jakob.
Deze teksten geven een duidelijk beeld waar bergen voor staan en in het bijzonder waar de berg Sion voor staat. Het gaat over Jeruzalem, het huis van de HEERE en het Koninkrijk dat op de aarde gevestigd gaat worden. Het gaat over Gods stad: Jeruzalem, waar (vanuit) in de toekomst echte en een altijd durende vrede zal heersen.

Abraham moet zijn zoon op een berg offeren (Gen. 22:1-19)
Abraham krijgt de opdracht: “Neem toch uw zoon, uw enige, die u liefhebt, ga naar het land Moria en offer hem daar als brandoffer op één van de bergen die Ik u noemen zal.”
Wat een opdracht voor een vader, de voorgeschiedenis kennende! Maar Abraham vertrouwt op de Heere God, want, zo lezen we in Hebreeën 11, vers 18: “Hij overlegde bij zichzelf dat God bij machte was hem (Izak) zelfs uit de doden op te wekken.”
Dit was een daad in vast vertrouwen dat het goed zou komen met zijn zoon, en het kwam goed.
Genesis 22:14 zegt: “En Abraham gaf die plaats de naam: De Heere zal erin voorzien. Daarom wordt heden ten dag gezegd: Op de berg van de Heere zal erin worden voorzien.”
Deze berg was één van de toppen van het gebergte Moria en deze naam betekent ook: ‘voorzien zal de HEERE’. Op ditzelfde gebergte bouwt koning Salomo de tempel in opdracht van de Heere God en één van de toppen heet Golgotha waar later de echte Vader de echte Zoon wél offerde voor de mensheid. Het schoot me te binnen dat het ook best dezelfde top geweest kan zijn waar Abraham uiteindelijk zijn zoon niet hoefde op te offeren.

Water uit de rots van de berg Horeb
Het volk smacht naar water. In Exodus 17:6 zegt de HEERE: “Zie, Ik zal daar vóór u op de rots bij Horeb staan. Dan moet u op de rots slaan, en er zal water uitkomen, zodat het volk kan drinken.”
In Numeri 20 lezen we dat er weer geen water was om te drinken en dan zegt de HEERE: “… spreek voor hun ogen tot de rots en die zal water geven. Zo zult u water voorbrengen uit de rots en die zal zijn water geven” (vs. 8). Maar dat doet Mozes niet; hij slaat tegen de rots en zelfs twee keer, en toch komt er veel water uit. Dat heeft tot gevolg dat Mozes door deze demonstratie van ongeloof het volk niet in het beloofde land mag brengen.
Maar in beide gevallen komt er water uit de rots, zodat het volk kan drinken en in leven blijven.
David spreekt van de Heere God als een Rots: “De HEERE is mijn rots en mijn burcht en mijn Bevrijder, mijn God, mijn rots tot wie ik de toevlucht neem, mijn schild en de hoorn van mijn heil, mijn veilige vesting: mijn toevlucht, mijn Verlosser; van geweld hebt U mij verlost” (2 Sam. 22:3).

Mozes klimt naar boven om de Heere God te ontmoeten
We lezen erover in Exodus 19, vers 3: “Toen klom Mozes omhoog, naar God. De HEERE riep tot hem vanaf de berg …” Deze berg Sinaï moet afgeschermd worden, volgens vers 12, en er mag niemand verder opklimmen dan Mozes alleen. Dan klimt Mozes voor de tweede keer omhoog en hoort de stem van God. Bij deze grootse gebeurtenis rookt de berg en beeft, en er klink zeer sterk bazuingeschal. Dit alles brengt Mozes vervolgens over aan de priesters en het volk. En zo gaat het vaker (zie Exod. 24, 32, 34).

Ook de Heere Jezus Christus gaat vaak een berg op
Soms om de discipelen te onderwijzen (Matt. 5:1), maar ook om even alleen te zijn om te bidden (Matt. 14:23). En bij de ‘verheerlijking op de berg’, een opmerkelijke gebeurtenis, als Petrus, Jakobus en Johannes Mozes en Elia zien verschijnen.
Zie uitvoerig in ‘De verheerlijking op de berg’ - Everread Uitgevers.

En later, als Zijn einde nadert, zijn ze aan de voet van de Olijfberg in Gethsémané. Er is daar veel gebeurd op die Olijfberg en er gaat in de toekomst nog veel meer gebeuren, zo lezen we in Zacharia 14: ‘Zijn voeten zullen staan op de Olijfberg’.
Jeruzalem zelf ligt trouwens ook op een berg. Je kunt dus opgaan naar Jeruzalem om de Heere te aanbidden, maar je kunt ook afdalen van Jeruzalem naar Jericho en in handen van rovers vallen (zie Luk. 10:25-37).

Het volk offerde op de hoogten
Zoals zo vaak gaat het ongelovige volk op bepaalde heuvels en hoogten offerplaatsen maken om de afgoden te dienen en te offeren. We lezen erover in 2 Koningen 12, vers 3: “Alleen werden de offerhoogten niet weggenomen: het volk bracht nog steeds slachtoffers en reukoffers op de offerhoogten.” Ook in 2 Koningen 16:2-5 lezen we hoe de ongelovige Achaz koning werd en hoe hij zelfs zijn zoon door het vuur deed gaan overeenkomstig de gruweldaden van de heidenvolken die de Heere van voor de ogen van de Israëlieten verdreven had. En ook hij offerde op de hoogten en onder elke bladerrijke boom. Koning Asa wilde de Heere God echter volgen en hij nam al die afgoden offerplaatsen weg, brak de gewijde stenen in stukken en hakte de gewijde palen om zo lezen we in 2 Kronieken 14:2-7. Toen had het land weer rust.

Bergen
Bij de beschrijving van de schepping van hemelen en aarde in het begin van Genesis lezen we ook dat er rivieren zijn. In Genesis 2:10 worden er vier genoemd: de Pison, de Gihon, de Tigris en de Eufraat.
Het water in een rivier kan alleen stromen door verschil in hoogte van het aardoppervlak. We mogen dus de conclusie trekken dat er toen al hoogteverschillen waren, hoewel er niet nadrukkelijk gesproken wordt van hoge bergen.
In Psalm 104 lezen we iets opmerkelijks over de bergen. Deze psalm gaat over Gods glorie in heel de schepping en er wordt ook herinnerd aan de watervloed van Genesis 1:2.
Vers 6-8: “U had hem (= de aarde) met de watervloed als met een gewaad bedekt, het water stond tot boven de bergen. Door Uw bestraffing vluchtten ze (= de wateren), ze haastten zich weg voor het geluid van Uw donder. De bergen rezen op, de dalen daalden neer op de plaats die U ervoor bestemd had.” Zo is het dus gegaan. Toen het water weggevloeid was werden de bergen en de diepe dalen zichtbaar.
Toen is de aardoppervlakte dus geworden zoals we hem nu kennen, met de Alpen en Pyreneeën, de Rocky Mountains, en de Mount Everest in de Himalaya van meer dan 7000 meter hoog. En de diepste trog in de oceaan is maar liefst 11.000 meter diep. We praten dan over een totaal hoogte verschil van maar liefst 18.000 meter.
In de toekomst gaat dat weer veranderen lijkt Jesaja 40:4 te zeggen (later meer). Grote veranderingen dus. Openbaring 6:14b zegt: “En alle bergen en alle eilanden werden van hun plaats gerukt.” En in Openbaring 16:20 lezen we: “En alle eilanden zijn op de vlucht geslagen en bergen waren er niet meer te vinden.”
Als ik zulke dingen lees, word ik er wel even stil van en ben ik diep onder de indruk van Gods macht en kracht. En Diezelfde God is ook Degene Die naar de mensheid omzag en redding en vergeving bracht in Zijn Zoon Jezus Christus. Overigens wijzen bergen en heuvelen in overdrachtelijke zin ook op koningen en koninkrijken (zie bijv. Jes. 2:2).

Dalen
Tussen de bergen in zijn dalen en valleien, ze kunnen niet zonder elkaar. De dalen waarvan in de Bijbel sprake is, gaan meestal over dramatische zaken. In Psalm 23:4 staat: “Al ging ik ook door een dal vol schaduw van de dood, ik zou geen kwaad vrezen …” In Jeremia 31:40 is sprake van een dal vol met dode lichamen en in Ezechiël 37 lezen we over een dal dat vol ligt met beenderen en restanten van mensen. Het waren er bijzonder veel en ze waren erg dor volgens vers 2. De moeite waard om te lezen hoe de Heere God al die losse botten weer bij elkaar brengt en dat er zelfs vlees overheen groeit, en huid en zelfs weer een levensgeest. Het resultaat is, dat al die losse botten en geraamten weer tot leven komen en gaan staan zodat het een zeer groot leger vormt: “Toen zei Hij tegen mij: Mensenkind, deze beenderen zijn heel het huis van Israël. Zie ze zeggen: Onze beenderen zijn verdord en onze hoop is vergaan, wij zijn afgesneden ... Zo zegt de Heere HEERE: “Zie, Ik zal uw graven openen en Ik zal u uit uw graven doen oprijzen, Mijn volk, en Ik zal u brengen in het land Israël” (vs. 11-12).

Een dal heeft ook te maken met oordeel. In Joël 3:1 lezen we hoe de Heere God alle heidenvolken bijeenbrengt en hen doet afdalen in het dal van Josafat om daar met hen een rechtszaak te voeren (zie ook vs. 12 en 14). In Ezechiël 39:11 is sprake van een “dal van de reizigers” waar Gog en heel zijn menigte begraven zal worden: het “dal van de menigte van Gog.“
En dan is er nog het dal van de zoon van Hinnom waarover geschreven wordt in 2 Kronieken 28:3 en waar gruwelijke dingen gebeurden, zoals het levend verbranden van kinderen als offer aan Moloch. (zie ook 2 Kron. 33:6, Jer. 7:31 en Jes. 30:33). Koning Josia heeft zijn best gedaan om hier de bezem door te halen (2 Kon. 23). 
Dit gaat allemaal over dalen, valleien en diepe plaatsen, en wat daar gebeurt is niet positief, soms gruwelijk. Foto: Vallei van Josaphat - Konstantin Karlovich Gerz

Aardoppervlak
In de toekomst gaat alles dus weer vlak worden, waarom eigenlijk? Op de huidige aarde kun je heel gemakkelijk struikelen, er zijn bergen en dalen, rotsen en woestijnen, en talloze struikelblokken.
We lazen al de bijzondere profetie in Jesaja 40:3 en 4: “Een stem van Iemand roept in de woestijn: Bereid de weg van de HEERE, maak recht in de wildernis een gebaande weg voor onze God. Alle dalen zullen verhoogd worden, alle bergen en heuvels zullen verlaagd worden; wat krom is zal recht worden; wat rotsachtig is, zal tot een vlakte worden.”
Ik heb sterk de indruk dat het hier niet uitsluitend over overdrachtelijke wegen gaat, maar echt over het aardoppervlak. Als de Heere God in staat is om bergen te verhogen, dan kan Hij ze ook weer verlagen, want dit heeft wel degelijk een heel speciaal doel. Het wordt namelijk aangehaald in Lukas 3, vers 4: “Maak de weg van de Heere gereed, maak Zijn paden recht. Elk dal zal gevuld worden en elke berg en heuvel zal geslecht worden± de kromme wegen zullen recht worden en de oneffen tot effen wegen en alle vlees zal de zaligheid zien die van God komt.”
Dat laatste, daar gaat het mijns inziens om. Er zullen dan geen obstakels meer zijn die het zicht op de zaligheid van de God belemmeren. Openbaring 1:7 zegt: “Zie, Hij komt met de wolken en elk oog zal Hem zien, ook zij die Hem doorstoken hebben.”
Er wordt wel meer over geprofeteerd in het Oude Testament, bijvoorbeeld in
Psalm 26:12 “Mijn voet zal staan op een geëffende weg, in de samenkomsten zal ik de HEERE loven.”
Psalm 143:10b “Laat Uw goede Geest mij leiden in een geëffend land.”
Jesaja 45:2 “Zelf zal Ik voor u uitgaan, het oneffene zal Ik rechtmaken …”
Het land, ja, de hele aarde zal geëffend worden, zodat er gelopen kan worden zonder dat men struikelt en er overal vandaan vrij zicht is op het nieuwe Jeruzalem dat zal neerdalen uit de hemel. Haar afmetingen zijn niet voor te stellen, een lengte en breedte van 2200 km, en dat is ook de hoogte ervan.
Wij zien een aarde en een natuur die schijnbaar willekeurig in beweging zijn met aardbevingen en vulkaanuitbarstingen en we zijn bang dat het klimaat verandert en verslechtert. Maar de grote Regisseur heeft alles in de hand en er ontgaat Hem geen enkel detail. Zijn prachtige belofte in Genesis 8:22: is duidelijk: “Voortaan, al de dagen van de aarde, zullen zaaitijd en oogsttijd, koude en hitte, zomer en winter, dag en nacht niet ophouden.” Dat is de belofte, zo zal het gaan en daar heb ik het volste vertrouwen in! Er gaan nog grootse dingen te gebeuren op de aarde, maar de Heere God heeft en houdt alles in Zijn hand!