Wat is genade?

Genade is altijd afkomstig van God. Hij is de ‘Uitdeler’ van genade. Eerst schonk God Zijn genade aan Israël door met het volk een verbond te sluiten op de Sinaï. Daarna zond God Zijn Zoon Jezus Christus om te sterven voor onze zonden. Wij lezen dit in Johannes 1:16-17 “En uit Zijn volheid hebben wij allen ontvangen, ook genade voor genade. Want de wet is door Mozes gegeven, de genade en de waarheid is door Jezus Christus geworden.” (SV)

Genade is onvoorwaardelijk. Dit betekent dat God, Die genade schenkt, hier niets voor terug eist of verwacht. Genade is een gift, gegeven uit liefde en Zelfopoffering. Genade gaat ook altijd gepaard met ‘agape’ (de diepe en onvoorwaardelijke liefde die uit God voorkomt, zoals in 1 Kor. 13). Wij lezen dit in 1 Timotheüs 1:14 “Doch de genade onzes Heeren is zeer overvloedig geweest, met geloof en liefde, die er is in Christus Jezus.” (SV)

Naast liefde heeft genade ook alles te maken met geloof (zie 1 Tim. 1:14). Om genade te kunnen ervaren is geloof nodig. Geloof is de zekerheid dat de dingen waarop wij hopen, eens zullen komen en dat onzichtbare zaken waarop wij vertrouwen, echt bestaan (Hebr. 11:1). Willen wij genade ervaren, dan moeten wij er op vertrouwen dat die genade aan ons gegeven is. Dit vertrouwen mogen wij hebben omdat God in Zijn Woord zegt: “Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe. Want God heeft Zijn Zoon niet gezonden in de wereld, opdat Hij de wereld veroordelen zou, maar opdat de wereld door Hem zou behouden worden.” (Joh. 3:16-17, SV) Het geloof om Gods genade te ervaren, wordt gegeven door Gods Geest, Die in ons hart het door ons gelezen en gehoorde Woord van God uitwerkt.

Genade is ook verbonden met vrede. Dit blijkt uit de opschriften in de verschillende brieven, bijv. Romeinen, 1 Petrus en Openbaring. Wanneer wij genade ontvangen, gaan wij ook vrede in ons leven ervaren. Deze vrede staat los van de omstandigheden van deze wereld en van de moeilijkheden in ons leven. Door Gods genade mogen wij vrede ervaren, ondanks pijn en lijden. Dit staat ook met zoveel woorden in Filippenzen 4:6-7 “Weest in geen ding bezorgd, maar laten bij alles uw wensen door gebed en smeking met dankzegging bekend worden bij God. En de vrede Gods, die alle verstand te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten behoeden in Christus Jezus.”

Wat houdt genade in?

Door de zondeval ontstond er een breuk tussen God en de mens. De mens koos er voor om van de boom der kennis van goed en kwaad te eten. Dit was tegen Gods gebod in, waarmee de mens zijn eigen weg ging. Het gevolg was verbanning uit de Hof van Eden. De mens kon zodoende niet meer van de boom des levens eten en niet eeuwig blijven leven. Ongeveer 4000 jaar later kwam Jezus Christus om de breuk die hierdoor tussen God en de mensen ontstond, te herstellen. Hij nam de straf op Zich die de mensen verdienden, door onschuldig te sterven aan het kruis van Golgotha. Drie dagen na Zijn sterven stond Hij op uit de doden. Ieder mens kan erkennen dat hij zonder het verlossende werk van Jezus Christus niet rechtvaardig voor God kan staan. Ieder die Jezus Christus als Heer in Zijn leven aanvaardt, mag zeker weten dat hij behouden is: “Maar toen de goedertierenheid en mensenliefde van onze Heiland en God verscheen, heeft Hij, niet om werken der gerechtigheid, die wij zouden gedaan hebben, doch naar zijn ontferming ons gered door het bad der wedergeboorte en der vernieuwing door de Heilige Geest, die Hij rijkelijk over ons heeft uitgestort door Jezus Christus, onze Heiland, opdat wij, gerechtvaardigd door zijn genade, erfgenamen zouden worden overeenkomstig de hope des eeuwigen levens.” (Tit. 3:4-7)
In de Bijbel is genade (cháris) tegengesteld aan werken (erga). Genade en werken kunnen niet samen gaan voor het verkrijgen van eeuwig leven. Dit is ook logisch: voor een cadeau hoef je niets te doen, want anders is het geen cadeau. Dit principe komen wij tegen in Romeinen 3:28 “Wij besluiten dan, dat de mens door het geloof gerechtvaardigd wordt, zonder de werken der wet.” (SV) en Efeze 2:8 “Want door genade zijt gij behouden, door het geloof, en dat niet uit uzelf: het is een gave van God.”

Wij hoeven dus niets terug te doen voor wat Christus voor ons heeft volbracht. Het is meestal moeilijk om dit te accepteren. Wij denken vaak dat wij zelf nog moeten werken om behouden te worden. Deze gedachte gaat echter in tegen Gods Woord. Het is in dit verband goed om Romeinen 4:4-6 te lezen: “Nu wordt hem die werkt, het loon niet toegerekend uit genade, maar krachtens verplichting. Hem echter, die niet werkt, maar zijn geloof vestigt op Hem, die de goddeloze rechtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot gerechtigheid.” Gods Woord spreekt hier duidelijke taal. Wie meent zelf een bijdrage te kunnen leveren aan zijn behoud, heeft geen deel aan Gods genade.

Zegeningen

Om zicht te krijgen op de geschonken genade, wijzen we op Efeze 1:3-14. Daar staan zeven geestelijke zegeningen die wij door Gods genade in Christus Jezus hebben ontvangen:

1. wij zijn uitverkoren voor de grondlegging der wereld (vers 4).
2. wij zijn aangenomen als Gods zonen (vers 5).
3. wij hebben deel aan de uitwerking van Gods genade (vers 6).
4. wij zijn verlost van de zonde en hebben wij de vergeving van onze zonden (vs. 7-8).
5. wij hebben deel aan Zijn Lichaam, de Gemeente (vers 9-10).
6. wij delen mee in de erfenis die Christus toekomt (vers 11-12).
7. wij hebben de zekerheid van behoud, doordat wij verzegeld zijn door de uitwerking van Gods Geest in ons hart (vers 13-14).

Schriftplaatsen met betrekking tot genade

Het woordje cháris (genade) komt in 147 teksten van het Nieuwe Testament voor. De eerste is Lukas 1:30, de laatste staat in Openbaring 21:22.
We geven enkele teksten met onderwerpen waarop genade van toepassing is.¹⁾

• Rechtvaardiging door het geloof en niet uit werken:
  Gal. 2:15-21; 5:4 en Rom. 3:21-30
• Gods genade werkt enkel als wij zwak zijn:
  Gal. 2:20 en 2 Kor. 12:9-10
• Gods genade geeft eeuwig leven en maakt ons onoverwinnelijk:
  Rom. 6:23 en Rom. 8:31-39
• Christus gekomen om onze overtredingen te dragen:
  2 Kor. 8:9 en Titus 2:11-15
• Christus lijden en sterven als verzoening voor alle mensen:
  Rom. 5:12-21

Tenslotte...

In deze inleiding stonden wij kort stil bij het begrip genade. Wij probeerden te ontdekken wat genade inhoudt. Wat wij daarover ook zeggen of denken, onze woorden en gedachten zullen altijd tekort schieten om het werkelijk te kunnen bevatten.

Voetnoten

¹⁾ Woorden die afgeleid zijn van cháris:

charízomai

(genade) schenken, werkwoord, (19 teksten in NT) bijv. Rom. 8:32

chárin

om deze genade, voorzetsel, (9 teksten in NT) bijv. Efe. 3:14, hier hoort niet te

staan: “Om deze reden...”, maar: “Om deze genade...”

chárisma

genadegave (17 teksten in NT) bijv. Rom. 12:6

charitó

begenadigen (2 teksten in NT) bijv. Efe. 1:6