Händel werd op 23 februari 1685 geboren in Halle in Duitsland en stierf op 14 april 1759. Hij is dus in hetzelfde jaar als Bach geboren en was een barok componist. Händel componeerde maar liefst 42 operas’s, 29 oratoria en meer dan 120 cantates, trio’s en duetten.
Ook heeft hij veel kerkmuziek geschreven in allerlei talen: orgelconcerten, kamermuziek en ouvertures. Händel componeerde meer dan 610 werken en vele daarvan worden nog steeds uitgevoerd. Hij stamde niet uit een muzikale familie zoals vele andere componisten. Op latere leeftijd werd hij blind, maar hij bleef dirigeren en orgel spelen.

Messiah

Persoonlijk vind ik het oratorium Messiah van zijn hand één van de mooiste, vooral omdat hij zo uitvoerig en letterlijk de Bijbel volgt in het verhaal van de Messias van Israël.
Het is onvoorstelbaar hoeveel Oudtestamentische profetieën hij citeert betreffende de beloofde Verlosser.
De volgorde der delen van dit oratorium volgt in grote lijnen die van de Bijbel:

• aankondigingen,
• de geboorte,
• het lijden en sterven,
• de opstanding.

Daarnaast komen ook nog de geloofszekerheden aan de orde.

Oorspronkelijk vond het publiek het profaan om dergelijke muziek in kerken uit te voeren; het werd ook wel ‘educatief entertainment’ genoemd en in theaters opgevoerd.
Muzikaal is er natuurlijk al veel over geschreven, boeken vol. In dit artikel willen we de tekstlijn bezien die Händel volgde, omdat hieruit blijkt, dat hij toch wel een zeer goede kennis van de Bijbel moet hebben gehad.
Deze op muziek gezette, blijde boodschap gaat ook veel verder dan de oratoria die bijvoorbeeld Bach schreef. Bach gaat niet verder dan het lijden en sterven en zijn Mattheüs-passion stopt in een ademloze stilte, een open einde zou men kunnen zeggen.
Händel gaat veel verder. Hij staat uitvoerig stil bij de opstanding genoemd in Job 19:25 en 1 Korinthiërs 15: 21 en 51-57, werkelijk schitterend.
Zelfs de prachtige geloofszekerheden uit Romeinen 8:31-34 worden bejubeld, en Händel besluit dit schitterende werk met de tekst uit Openbaring 5:12 en 13:

´Waardig is het Lam dat geslacht is en ons heeft verzoend met God door Zijn bloed, om macht te ontvangen en rijkdom en wijsheid en kracht en eer en heerlijkheid en zegen. Hem, die op de troon gezeten is, en het Lam zij de lof en de eer en de heerlijkheid en de kracht tot in alle eeuwigheden.´

Er wordt in de Messiah geen evangelist gebruikt die de delen aan elkaar zingt, en de persoon van de Here Jezus treedt nergens sprekend op. Daar waar nodig veranderde de componist de tekst zoals bijvoorbeeld in Mattheüs 11:28 en 29 “Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven”, is veranderd in: ´Komt tot Hem, allen, die vermoeid en belast zijt en Hij zal u rust geven.´
Dit getuigt van respect voor onze Heer en Heiland en uit dit soort details blijkt dat de componist er echt over heeft nagedacht.

Hieronder de teksten in de volgorde zoals ze in de Messiah worden gezongen.

Hoofdstuk 1

Deel 1 - De eerste sectie omvat drie vocale delen op een doorlopende tekst uit het boek van de profeet Jesaja. De ballingschap van de Joden loopt ten einde, de terugkeer naar hun land en Jeruzalem is aanstaande.

1. Alles begint met een symphonie; een ouverture bereidt de verwachte Messias een plechtig en toch ook vrolijke entree.
2. Een recitatief met tekst uit Jesaja 40:1-3 gezongen door een tenor:
   “Troost, troost mijn volk, zegt uw God. Spreekt tot het hart van Jerusalem, roept het toe, dat zijn lijdens tijd volbracht is, dat zijn ongerechtigheid geboet is. Hoor, iemand roept: Bereidt in de woestijn de weg des Heren, effent in de wildernis een baan voor onze God.”
3. Aria met tekst uit Jesaja 40:4 gezongen door een tenor:
   “Elk dal wordt verhoogd en elke berg en heuvel geslecht, en het oneffene worde tot een vlakte en de rotsbodem tot een vallei.”
4. Het koor zingt de tekst uit Jesaja 40:5 “En de heerlijkheid des Heren zal zich openbaren en al het levende tezamen zal dit zien, want de mond des Heren heeft het gesproken.”

Deel 2 - Het oordeel dat de komende Messias met zich mee brengt. De latere kleine profeten temperen de vreugde, de genadige God is ook streng en rechtvaardig, dus zal de komst van de Messias gepaard gaan met de dreiging van een hard oordeel over de in alle opzichten falende mens.

1. Een recitatief met de tekst uit Haggai 2:7-8 en Maleachi 3:1 gezongen door een bas:
   “Want zo zegt de HERE der heerscharen: Een ogenblik nog, een korte wijle, dan zal Ik de hemel en de aarde, de zee en het droge doen beven; Ja, Ik zal alle volken doen beven en de kostbaarheden van alle volken zullen komen; plotseling zal tot Zijn tempel komen de Here, die gij zoekt, namelijk de Engel des verbonds, die gij begeert: Zie, Hij komt, zegt de Here der heerscharen.”
2. Aria gezongen door een alt met de tekst uit Maleachi 3, vers 2: “Doch wie kan de dag van Zijn komst verdragen, en wie zal bestaan, als Hij verschijnt? Want Hij zal zijn als vuur van de smelter.”
3. Het koor zingt de tekst uit Maleachi 3, vers 3: “Hij zal de zonen van Levi reinigen. Hij zal hen louteren als goud en als zilver, opdat zij de HERE in gerechtigheid offer brengen.”

Deel 3 - Hier volgen de profetieën van de maagdelijke geboorte van de Verlosser met een drietal profetische teksten waarmee de beloften zeer concreet worden.

• Recitatief, gezongen door een alt met de tekst uit Mattheüs 1, vers 23: “Zie de maagd zal zwanger worden en een zoon baren; en zij zal hem de naam Immanuël geven hetgeen betekent: God met ons.”
• Een aria gezongen door een alt met de tekst uit Jesaja 40:9 en 60:1 “Klim op een hoge berg vreugdebode Sion; verhef uw stem met kracht, vreugdebode Jerusalem; verhef ze, vreest niet; zeg tot de steden van Juda: Zie, hier is heden uw God! Sta op, wordt verlicht, want uw licht komt en de heerlijkheid des Heren gaat over u op.”
• Het koor zingt ook de tekst uit Jesaja 60, vers 1: “Vreugdebode Sion, sta op, zeg tot de steden van Juda: Zie hier is uw God! Zie, de heerlijkheid des Heren gaat over u op.”

Deel 4 - Dit vierde en laatste profetische gedeelte heeft als thema: Van de duisternis naar het overwinnende licht.

• Recitatief, gezongen door een bas met de tekst uit Jesaja 60:2-3 “Want zie, duisternis zal de aarde bedekken en donkerheid de natien, maar over u zal de Here opgaan en zijn heerlijkheid zal over u gezien worden. Volken zullen opgaan naar uw licht en koningen naar uw stralende opgang.”
• Een aria, gezongen door een bas met de tekst uit Jesaja 9:1 “Het volk dat in donkerheid wandelt, ziet een groot licht; over hen die wonen in een land van diepe duisternis, straalt een groot licht.”
• Het koor zingt de tekst uit Jesaja 9:5 “Want een kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust op Zijn schouder en men noemt Hem Wonderbare Raadsman, Sterke God, Eeuwige Vader, Vredevorst.”

Deel 5 - De geboorte van de Messias.
Deze pastorale symphonie gaat over de kerst en die is opmerkelijk kort.

• Een sopraan zingt hier de tekst uit Lukas 2:8-11 en 13: “En er waren herders in diezelfde landstreek die zich ophielden in het veld en des nachts de wacht hileden over hun kudden. En opeens stond een engel des Heren bij hen en de heerlijkheid des Heren omstraalde hen, en zij vreesden met grote vrese. En de engel zeide tot hen: ”Weest niet bevreesd, want zie, ik verkondig u grote blijdschap, die heel het volk zal ten deel vallen: U is heden de Heiland geboren, namelijk Christus, de Here, in de stad van David. En plotseling was er bij de engel een grote hemelse legermacht, die God leefde, zeggende:
• LHet koor zingt hier de tekst uit Lukas 2:14 “Ere zij God in den hoge, en vrede op aarde bij mensen des welbehagens.”

Deel 6 - Dit deel gaat over het leven van de Messias die geneest en verlost.

• Een aria, gezongen door een sopraan met de tekst uit Zacharia 9:9-10 “Jubel luid, gij dochter van Sion; juich, gij dochter van Jeruzalem! Zie uw koning komt tot u, Hij is rechtvaardig en zegevierend, nederig en rijdende op een ezel, op een ezelshengst, een ezelinnejong. Dan zal Ik de wagens uit Efraïm en de paarden uit Jerusalem teniet doen, ook de strijdboog wordt tenietgedaan; en Hij zal volken vrede verkondigen, en Zijn heerschappij zal zich uitstrekken van zee tot zee en van de Rivier tot de einden der aarde.”
• Recitatief, gezongen door een sopraan met de tekst uit Jesaja 35:5-6 “Dan zullen de ogen der blinden geopend en de oren der doven ontsloten worden; dan zal de lamme springen als een hert en de tong der stomme zal jubelen.”
• Een aria, gezongen door alt en sopraan met de tekst uit Jesaja 40:11 en Mattheüs 11:28-29 “Hij zal als een herder zijn kudde weiden, in Zijn armen de lammeren vergaderen en ze in zijn schoot dragen; de zogenden zal zal Hij zachtkens leiden. Komt tot Hem, allen, die vermoeid en belast zijt en Hij zal u rust geven; neemt Zijn juk op u en leert van Hem, want Hij is zachtmoedig en nederig van hart en gij zult rust vinden voor uw ziel.”
• Het koor zingt nu de tekst uit Mattheüs 11:30 “Zijn juk is zacht en Zijn last is licht.”

Nu volgt de eerste pauze. Volgende keer de rest van de Messiah.