Het volk stond op tegen Mubarak, wiens naam ´de gezegende´ betekent. Het plein van de vrijheid, Tahrirplein, (Tahrir is het Arabische woord voor vrijheid) stond centraal in het nieuws.
Momenteel staat het volk onder militair regime in afwachting van democratische verkiezingen. Toch zal ook Egypte pas werkelijk vrij worden als dé Gezegende verschijnt, de Heere Jezus Christus.

Heiligdom van Ptah

De naam ´Egypte´ is ontstaan in het oude Griekenland en komt van een heiligdom van de god “Ptah”. Er zijn in Egypte een aantal verhalen over hoe de wereld is ontstaan. Eén van die verhalen is, dat de wereld gecreëerd is door de god “Ptah”. Hij heeft de wereld geschapen alleen maar door iets te zeggen. Dus hij is eigenlijk de schepper door het woord. Dat is komt dicht bij de Bijbel, waarin we lezen dat alle dingen door het Woord zijn geworden: God sprak en het was er (zie Joh. 1 en Ps. 33:9). De naam van het heiligdom van Ptah in Memphis, genaamd 'Hwt-ka-Ptah', werd in de loop der tijd gehanteerd voor het gehele gebied.
´Hwt-ka-Ptah´ betekent: 'Huis van de ka van Ptah' hetgeen in het Grieks werd omgezet als 'Aeguptos', de naam die men (in verbasterde vorm) nog steeds hanteert.

Twee delen

De Hebreeuwse naam voor Egypte is: ´Mitsrajim. De naam heeft een tweevoudige uitgang (een zgn. dualis), ajim. Evenals hasjamajim, de twee hemelen, zou je Mitsrajim ook kunnen omschrijven als de twee Egyptes. Sommigen geven aan het woord Mitsrajim de betekenis van ´land, grasland´.
Andere betekenissen zijn: Twee of dubbele versterkingen of grenzen. Hoe dan ook, in ieder geval zijn het er twee. En dat klopt ook wel met de situatie van Egypte, want het land bestaat eigenlijk uit twee delen: opper-Egypte en neder-Egypte. Het bovenste deel is droger en minder vruchtbaar dan het lagere deel. De Nijl (= stroom of rivier) is de levensader van Egypte en stroomt van het hogere zuiden naar het lagere noorden en komt uiteindelijk in de Nijl-delta terecht, waar hij uitmondt in de Middellandse Zee. Opper-Egypte gaat zo ongeveer over in Neder-Egypte in het gebied ten zuiden van de hoofdstad Cairo, een grote plaats, die bestaat uit allerlei voorsteden. Cairo zelf heeft 8 miljoen inwoners, maar met de voorsteden erbij 18 miljoen. Het is daarmee één van de grootste steden ter wereld. In de Nijl-delta zijn ook nog andere steden, wat verder naar de kust toe, zoals Alexandrië.

Alexandrië

Deze stad ligt aan de Noordwestpunt van de Nijl-delta en heeft haar naam te danken aan Alexander de Grote. Egypte was eertijds een geweldig rijk, het rijk van de Farao’s. Later is dat wat afgekalfd en zijn er andere wereldleiders opgestaan. Na Egypte en Assyrië kwam Babel (daar begint dat statenbeeld van Daniël 2) en dat rijk werd opgevolgd door het Medo-Perzische rijk. En dan komt het Griekse rijk, dat door Alexander de Grote is gesticht. Naar hem is de stad Alexandrië vernoemd. Dat betekent ook dat Egypte onder de Griekse cultuur is terecht gekomen. En daar is ook uiteindelijk de kerk van Egypte ontstaan, die wij vandaag kennen als de Koptische kerk.
Alexandrië is de geboorte plaats van de Septuaginta, de ´zeventig´. Dit is de Griekse vertaling van het Oude Testament. Zeventig geleerden hebben destijds de Tenach vertaald in het Grieks. Dat is door de eeuwen heen een gerespecteerde vertaling geweest. Ook in de Bijbel zijn aanhalingen in het Nieuwe Testament te vinden die afkomstig zijn uit de Septuaginta.

Geschiedenis

De allereerste keer dat Egypte in de Bijbel voorkomt is in Genesis 12, waar Abraham naar Egypte gaat in verband met een hongersnood in Kanaän. Ismaël, de zoon van zijn slavin Hagar, trouwde een vrouw uit Egypte en zijn nazaten, de Ismaëlieten, brachten Jozef als slaaf naar Egypte. Verkocht door zijn broers.
Hij kwam terecht in het huis van Potifar, die zijn schoonvader werd. Deze Potifar was destijds priester van On. Die stad kennen we vandaag onder de naam Heliopolis, hetgeen betekent: ´stad van de zon´.
Later komt Jozef in het hof van de Farao terecht, waar hij aangesteld wordt tot onderkoning.
Jozef werd de heerser van Egypte. In die tijd gingen de andere zonen van Jacob naar Egypte om daar voedsel te halen, en uiteindelijk heeft dat er toe geleid dat zij een ontmoeting hebben gehad met Jozef. Hij voorzag hen, en heel Egypte van voedsel. Jozef was een wijs man, en heeft Egypte door de moeilijke tijden heen geholpen. Hij nodigde zijn familie uit naar Egypte te komen en zij hebben er ruim vierhonderd jaar gewoond, in het land Gosen, gelegen in het Oostelijk deel van de Nijl-delta.

Door het geloof

Na de dood van Jozef veranderde hun leven in slavernij en dat leidde er toe dat God na verloop van tijd Mozes riep om Zijn volk uit Egypte weg te halen. We kennen de geschiedenis van Mozes. Hij werd opgevoed aan het hof van Farao, in de wijsheid van Egypte. Daar leerde hij ook de rijkdommen van Egypte kennen.
Hebreeën 11 geeft commentaar op de oude geschiedenis: “Door het geloof heeft Mozes, toen hij groot geworden was, geweigerd een zoon van de dochter van de Farao genoemd te worden. Hij koos ervoor liever met het volk van God slecht behandeld te worden dan voor een ogenblik het genot van de zonde te hebben” (vs. 24-25). Mozes had als kind niets te kiezen. Hij kwam daar gewoon terecht. Toen hij volwassen was geworden moest hij voor zichzelf kiezen, en toen heeft Mozes een hele belangrijke keuze in zijn leven gemaakt. Mozes wist wat onder het volk leefde. Hij was daar aan het hof, zij waren slaven en hij leefde in weelde, zij in armoede. Op een of andere manier heeft God tot hem gesproken, want er staat: “Door het geloof”. Dat betekent dat er ook iets moet zijn om in te geloven. God heeft hem duidelijk gemaakt wat er aan de hand was, en hij heeft een keuze gemaakt. Het geloof stelt je vaak voor keuzes. Zo was het met Mozes ook. Zijn hart ging uit naar het volk van God en “Hij beschouwde de smaad van Christus als grotere rijkdom dan de schatten in Egypte, want hij had het loon voor ogen” (vs. 26).
Vers 27 zegt dan: “Door het geloof heeft hij Egypte verlaten zonder bevreesd te zijn voor de toorn van de koning. Want hij bleef standvastig, als zag hij de Onzichtbare.” Zijn oog was gericht op de Heere God.
En zo kwam Israël in het land Kanaän terecht en gebeurde wat Psalm 80:9 zegt: “Gij hebt een wijnstok uit Egypte uit gegraven, Gij hebt volken verdreven en hem geplant”.

Heel veel later kwam er opnieuw een Jozef in Egypte terecht. Samen met Maria en hun Kind moesten zij vluchten voor koning Herodes en weken uit naar Egypte. En vervolgens zijn zij toen uit Egypte weer naar Israël teruggegaan “…opdat de Schrift vervuld zou worden” staat erbij in het Mattheüsevangelie, “Ik heb mijn Zoon geroepen uit…..Egypte” (Matt. 2:15).

Jesaja 19

In dit hoofdstuk vinden we een Godsspraak over Egypte en die heeft vooral te maken met de toekomst. Hoe zal het Egypte vergaan?
Allereerst wordt in vers 1 gesproken over de komst van de HEERE op een wolk en de afrekening met de afgoden van Egypte. Zie daarover meer in het artikel ´De God der goden´ op pagina 18.

Burgeroorlog

“Dan zal Ik Egyptenaren tegen Egyptenaren ophitsen, zodat ieder van hen strijdt tegen zijn broeder en ieder tegen zijn naaste, stad tegen stad, koninkrijk tegen koninkrijk” (vs. 2). Niet dat dit de vervulling was van deze tekst, maar vorige maand konden we op televisie zien hoe Egyptenaren tegen elkaar opstonden, voor- en tegenstanders van Mubarak.
Dit vers gaat over de eindtijd. De HEERE Zelf heeft er Zijn hand in. Er zal dus uiteindelijk in Egypte een soort van burgeroorlog plaatsvinden. De Heer zal ze in verwarring brengen.
Bedenk wel, Egypte is in de Bijbel ook een beeld van de wereld. Daarom kun je dit soort teksten ook in een breder perspectief plaatsen. Dat de één zal opstaan tegen de ander zal niet alleen in Egypte gebeuren, maar in de hele wereld. Dat leer je ook uit het boek Openbaring. In dat Bijbelboek kom je verschillende dingen tegen, die je naast Jesaja 19 kunt leggen. Stad tegen stad, koninkrijk tegen koninkrijk. Er zullen hier en daar oorlogen zijn, geruchten van oorlogen, zegt de Heere Jezus in Mattheüs 24, ook met betrekking tot die eindtijd.

Verwarring

“De geest van de Egyptenaren zal in hun binnenste verward worden en Ik zal al hun plannen in de war brengen”, zegt de HEERE in vers 3.
Hierbij moet ik ook denken aan wat in één van de Psalmen staat: “De HEERE vernietigt de raad van de heidenvolken, Hij verbreekt de gedachten van de volken” (Ps. 33:10).
In de eindtijd zullen de mensen in de wereld in verwarring gebracht worden. Zelfs de leiders, de koningen, de machthebbers der aarde zullen door duivelse beïnvloeding, zodanig in de war gebracht worden dat zij op een gegeven moment denken God te kunnen verslaan (Openb. 16:14).

Sterke man

“Ik zal de Egyptenaren overgeven in de hand van harde heren; een wrede koning zal over hen heersen, spreekt de Heere, HEERE van de legermachten” (vs. 4).
Later lezen we ook dat Juda voor de Egyptenaren een schrikbeeld zal zijn (vs. 17). Er komt nog een tijd, dat de heerser die over Israël wordt aangesteld ook zijn invloed zal hebben in Egypte. En dat de inwoners van Egypte zullen buigen voor die wrede heerser van de eindtijd.

Economische ondergang

“Het water uit de zee zal opdrogen, en de rivier zal verzanden en droogvallen. De rivierarmen gaan stinken; het water in de rivieren van Egypte zakt, ze vallen droog. Het riet en de biezen verwelken. De papyrusplanten langs de Nijl, aan de monding van de Nijl, en alles wat ingezaaid is langs de Nijl, zullen verdorren, verwaaien; en het zal er niet meer zijn” (vs. 5-7).
Zoals gezegd, de Nijl is de levensader van Egypte. Het eerste teken dat Mozes gedaan heeft, was het water van de Nijl in bloed veranderen. Dood en verderf. De Nijl staat symbool voor het leven en de welvaart van Egypte. Net zo is het water van deze wereld eigenlijk bedorven en stinkt het, en het zal uiteindelijk opdrogen. Denk ook aan het water van Jericho dat ongezond was en pas door een wonder van Elisa weer gezond werd (2 Kon. 2). Ook in het boek Openbaring lees je dat de wateren verontreinigd zullen worden, zodat ze niet meer geven waarvoor ze bedoeld zijn.
Vers 8-10 zegt: “Treuren zullen de vissers, en rouwen allen die vishaken uitwerpen in de Nijl; en zij die werpnetten uitzetten over het water, zullen verkommeren. De bewerkers van het gekamde vlas zullen beschaamd worden, evenals de wevers van linnen. Hun wevers zullen verslagen zijn (lett.: verbrijzeld worden), alle loonarbeiders zielsbedroefd.”
Het economische leven komt kennelijk geheel tot stilstand. Egypte gaat ten onder.

Wijsheid gaat verloren

In de verzen 11-15 wordt gesproken over de wijzen van Egypte. “Waar zijn zij dan, uw wijzen? Laten zij u toch vertellen, als zij het al weten, wat de HEERE van de legermachten besloten heeft over Egypte” (vs. 12).
Waar zijn nu de wijzen? Waar zijn nu degenen die raad kunnen geven? Dat is ook wat Paulus later zegt in 1 Korinthiërs 1: “Waar is de wijze? Waar de schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze wereld? Heeft God niet de wijsheid van deze wereld dwaas gemaakt?” (vs. 20).
Israël vertrouwde op eigen wijsheden, de overlevering der ouden. De wereld vertrouwt op eveneens op eigen wijsheid. De één weet het nog beter dan de ander. Wat een filosofen zijn er al geweest. Mensen die hun licht hebben laten schijnen op deze wereld, de oorsprong, het bestaan, de toekomst. Wat blijft er in de eindtijd van over? Niets!

Bekering

Jesaja 26:9b zegt: “Want wanneer Uw oordelen over de aarde komen, leren de bewoners van de wereld wat gerechtigheid is.”
Als Juda in de eindtijd een schrikbeeld van Egypte is, zal dat het dieptepunt van haar bestaan zijn. Maar, en dat is het goede nieuws, er zal in Egypte een overblijfsel zijn van de mensen dat ook zal buigen voor Jahweh, de HEERE: “Op die dag zullen er vijf steden in het land Egypte zijn die de taal van Kanaän spreken en die zweren bij de HEERE van de legermachten. Eén ervan zal genoemd worden: Stad van de zon” (vs. 18).
Andere vertalingen spreken over één van die vijf steden als ´de stad der verstoring´ (SV) of ´stad der verwoesting´ (NBG-´51).
De uitdrukking ´stad van de zon´ is gevonden in één van de bekende Dode Zeerollen (zie onder). Nu is ´stad van de zon´ misschien niet de letterlijke vertaling van het woord in de grondtekst, maar duidt het meer op de betekenis ervan. Van Heliopolis (= zonne-stad) weten we, dat het van oudsher één van de belangrijkste religieuze centra van het land was en, zoals de Griekse naam aanduidt, het centrum van de zonnecultus.
Hoe dan ook, vers 19 zegt: “Op die dag zal de HEERE een altaar hebben midden in het land Egypte, en aan zijn grens zal er een gedenkteken voor de HEERE staan.”
Er zal een altaar zijn in Egypte, gewijd aan Jahweh, de God van Israël. Degene die onderdrukt worden zal bevrijd worden zegt vers 20, want dan “…zal Hij tot hen een Heiland en Meester zenden; Die zal hen redden.”
De HEERE zal aan de Egyptenaren bekend worden. Ze zullen Hem dienen met slachtoffer en spijsoffer.

Dode Zeerollen

De ontdekking van de Dode Zee-rollen vond onverwacht plaats door een bedoeïen die op zoek was naar één van zijn schapen (of geiten, dat is niet helemaal zeker). Zij omvatten een collectie handschriften van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 handschriften van de Hebreeuwse Bijbel, de Tenach (het Oude Testament). Ze werden ontdekt tussen 1947 en 1956 in elf grotten in de buurt van de nederzetting van Qumran, een plaats aan de noordwestkust van de Dode Zee, ongeveer 12 kilometer ten zuiden van Jericho.
De handschriften zijn geschreven in de Hebreeuwse, Aramese en Griekse taal. Ze dateren uit de periode ca. 250 vóór Christus tot ca. 50 na Christus. Waarschijnlijk zijn ze rond 68 na Chr. verstopt in de grotten.
Deze handschriften zijn erg belangrijk, omdat ze één van de weinige geschreven bronnen zijn betreffende de joodse cultuur van ruim 2000 jaar geleden. Ze werpen een nieuw licht op de politieke en religieuze context van die dagen. Ze zijn van groot belang voor het onderzoek naar de tekstoverlevering van het Oude Testament. Ook bieden zij een beeld van het tot dan toe vrijwel onbekende intertestamentaire tijdvak (tussen het ontstaan van het Oude en Nieuwe Testament).. Het blijkt dat de beschikbare handschriften uit de 10e en 11e eeuw (de Masoretentekst) voor het merendeel vrij nauwkeurig aansluiten bij de Bijbelse handschriften die in Qumran zijn gevonden. Uit de rollen blijkt dat er buiten de Masoretische andere teksttradities bestonden zoals de Samaritaanse en de Griekse. Voor deze laatste dient verwezen naar de Septuaginta.

Zegen

De verzen 22-26 zeggen dat het volk van Egypte uiteindelijk van Gods wege een geweldige zegen ontvangt. Egypte, Assyrië (het tegenwoordige Syrië) en Israël zullen in de toekomst de drie voornaamste landen zijn in het midden der aarde, die tot zegen zullen zijn voor heel de wereld. “…Gezegend zij Mijn volk Egypte, het werk van Mijn handen Assyrië, en Mijn eigendom Israël!” (vs. 25).

Israël is en blijft Gods eigen volk. Dat volk zal volgens de profetie van Jeremia het ´hoofd der heidenvolken´zijn (Jer. 31:7). Al die volkeren zullen eerst terecht komen in geestelijke en economische armoede. De fundamenten zullen geen stand houden, het water zal opdrogen, de goden kunnen niet meer helpen. Er is nog maar Eén die dat kan en dat is God Zelf.
Als er een oordeel zal gaan over de wereld, zal God uiteindelijk, de Heiland zenden, de Zoon van God. Nog eenmaal zal ´Jozef´, wiens naam betekent: de HEERE voege toe, naar ´Egypte´ gaan, de grote Jozef, de Heere Jezus Christus. Hij geeft overvloed en zal de wereld zegenen en heerlijkheid brengen, zodat uiteindelijk het profetisch Woord werkelijkheid wordt:

“Want de aarde zal vol worden met de
kennis van de heerlijkheid van de HEERE,
zoals het water de bodem van de zee bedekt”
Habakuk 2:14